Anadolu Halk Hekimliğinde Geleneksel Olarak Adlandırılan Bazı Hastalıklarla, Tedavileri Arasında Kurulan Sempatik İlişki

309 Anadolu Halk Hekimliğinde Geleneksel Olarak Adlandırılan Bazı Hastalıklarla, Tedavileri Arasında Kurulan Sempatik İlişki Gelenek, Görenek ve İnançlar -Yılan kavı sarılır (Sivas) (Altan 2000: 114). -Sarı yılan kızartılıp hastaya yedirilir (Gemerek) (Altan 2000: 115). -Yılan kemikleri boncuk yapılıp, hastanın elbisesine takılır (Şarkışla) (Altan 2000: 114). - Yılancık, Dracunculus vulgaris Schott. Bitkisinin yumrusu ezilip, ağrıyan bölgeye sarılır (İzmir) (Altan 2000: 114). -Yılancık Otunun kökünden ilaç yapılır (Iğdır) (Öncül 2011: 39). -Özellikle bacaklardaki ağrılara karşı Yılancık Taşları yapıştırılır (Balıkesir) (Altan 2000: 114). -Değirmenönü Köyünde bulunan Yel Pınarının suyu içilir ve bu su ile yıkanılır (Elazığ) (Altan 2000: 112). -Ağrısı, sızısı olanlar, Yel Ocağında bulunan bir direğe sürünürler ve oradan aldıkları kül ve toprağı çamur yaparak, vücutlarına sürerler (Divriği/Sivas: 617). -Hasta Yılancık Tekkesine götürülür (Sivas) (Altan 2000: 114). -Hasta Yılancık Ocağına götürülür. Burada ocaklı bu hastalık için kullandığı bir taşı önce yalayıp, sonra hastanın ağrıyan yerlerinde gezdirir (Mersin) (Çıblak 2005: 206). -Romatizmada Yel Otu ezilir ve ağrıyan yere sürülür (Manisa) (Altan 2000: 111). -Özellikle romatizmalı hastalar Yel Ağacı olarak bilinen ağacı ziyaret edip, altındaki topra- ğını vücutlarına sürerler (Malatya) (Ergun 2004: 506). -Hasta Yel Suyu ile ağrılı yerlerini yıkar (Alanya) (Gönüllü 1996: 239). Her iki hastalığın adları ile bağlantılı madenler, renkler, bitkiler, su kaynakları, ocaklar ve hayvanlar tedavi uygulamalarında önemli rol oynamaktadırlar. Sarılık hastalığında, birkaç örnek dışında (sarılık tası, sarılık suyu/pınarı, sarılık ocağı) yoğun olarak hastalığın fiziki görünümüyle doğrudan bağlantılı sarı renkli objeler yer almakta ve hasta mümkün olduğu kadar sarı renkli objelerle temas ettirilmeye çalışılmaktadır. Burada kullanılan objenin kendisi (bez, idrar, bal, taş, limon, tavuk, kayısı, karpuz, gül, mısır, bitki, vb.) önemli değildir. Önemli olan bu objelerin sarı renkli olmalarıdır. Dolayısıyla bir durumun, benzeri ile etkilenmesine yönelik taklit büyüsü ile bir- likte temas büyüsü de işletilmeye çalışılmaktadır. Altın madeninin kullanımında da sarı rengin önemi ortaya çıkmakla birlikte, hastalığın diğer bir adı olarak kullanılan “altınbastı” adının, burada öncelikli rol oynadığını söylemek mümkündür. Sarılık tası, sarılık suyu/pınarı ve sarılık ocağı, benzeri örneklerde görüleceği üzere, genellikle bir söylenceyle bağlantılı uygulamalar olarak kar- şımıza çıkmaktadır. Sarılık hastalığıyla ilgili söylediklerimizin bir benzerini, bakır basma, yılancık, yel veya tavalama olarak adlandırılan hastalık için de söylememiz mümkündür.