Anadolu Halk Hekimliğinde Geleneksel Olarak Adlandırılan Bazı Hastalıklarla, Tedavileri Arasında Kurulan Sempatik İlişki

310 Alparslan SANTUR T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Bazı Renklerle İlişkilendirilen Hastalıklar Kızamık (Çocuğun vücudunun kızarması, içi su dolu kabarcıkların oluşması.) -Hastaya pekmez yedirilir (Manisa, Uşak) (Altan 2000: 82, 83). -Hastaya üzüm pekmezi içirilir (Alanya) (Gönüllü 1996: 346). -Hastaya kırmızı elbise giydirilir. Hastanın üzerinde kırmızı eşyalar bulundurulmaya çalı- şılır (Ağrı) (Altan 2000: 83). -Hastanın üzeri kırmızı bir örtü ile örtülür. Kırmızı şeker yedirilir (Posof) (Altan 2000: 83). -Hastanın üzerine kırmızı yorgan örtülür (Ulaş/Sivas) (Polat 1995: 48). Bazı Renk ve Ocaklarla İlişkilendirilen Hastalıklar a) Al Basması (Yeni doğum yapmış kadınlara musallat olduğuna inanılan zararlı güçler.) -Loğusaya kırmızı taşlı iğne ile kırmızı kurdele takılır (Tokat) (Altan 2000: 11). -Al basmasına uğradığına inanılan kadınlar Al Ocağına getirilirler. Hastalar evden ekmek, çaput veya kül alarak evlerine dönerler. Bunlar bir muska halinde yastık altında saklanır. Buna rağmen iyileşmeyen hastalar ocağa getirilerek, bir rivayete göre evin büyüklerinden birisinin Al Karısını bağladığı direğe bir tülbentle bağlanır ve bir gün orada kalır (Gürün/Sivas) (Gürün 2011: 164). -Eve getirilen al aygır at hasta yatağının etrafında yedi kez dolaştırılır (D. Karadeniz, D. Anadolu, Orta Toroslar) (Kalafat 1996: 267). Bazı Sayılarla İlişkilendirilen Hastalıklar Kırk Basması -Loğusa veya çocuğu doğumdan itibaren kırk gün içinde hastalandıkları takdirde Kırk Çe- şit Ot, (Kahramanmaraş) aynı zamanda hastalanan başka bir çocuğun evindeki ocaktan alınan Kırk Adet Taş, (Mersin) bulunan su ile yıkanır. Çocuğun başına yumurta kabuğu (Yusufiye) veya kurt kafatası (Gaziantep) ile Kırk Defa Su dökülür (Acıpayamlı 1974: 91). Al basması ve kırk basması gibi, kötü güçlerden kaynaklandığına inanılan hastalıklarda yine hastalıkların adlarıyla sempatik bağ kurulan işlemler uygulanmaya çalışılmakta, al basma- sında kırmızı renk ( Kızamık hastalığı için de söz konusu.) ve kırk basmasında da kırk sayısı önem kazanmaktadır.