19. - 20. Yüzyılda Harputta İpek Böcekçiliği ve Dokumacılık

26 Elif AKSOY - Naime Didem ÖZ T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Resim 8b, 8c. Kumaşın arkadan ve önden mikroskobik görüntüsü (Fot: Didem Öz, 2017) Osmanlı Devleti döneminde kadının dışarı çıkmadan yapacağı en önemli iş dokumacılık- tır. Osmanlı İmparatorluğu’nun genelinde dokumacılık evlerde ve küçük atölyelerdeki tezgâhlar- da yapılmıştır (Resim 9). Yün, ipek ve pamuk eğirme işi kadınların günlük işleri olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi’nde dokumacılığın yaygın şekilde yapılmasından dolayı dokuma termino- lojisine, kadınlara özgü isimler girmiştir. Yün bükücüye gazala, ipek çekiciye kabbabe denilmiştir (Vatter, 1998, s. 63). Harput’ta kadınlar o dönemde hem ipek böcekçiliği ile uğraşmışlar, hem de evde eğirdik- leri ipek ipliklerini, ipekli kumaşlara iğne oyası (Resim 10, 10a, 11, 11a, 12, 12a) yapmada kullan- mışlardır. Yapılan alan araştırmaları sonucunda edinilen bilgiye göre Harput’ta kadınların çalışma hayatında aktif olarak yer aldıkları alanlar, ipek böceği yetiştiriciliği, iplik eğirme, iplik boyama ve kumaş dokumadır (Samiye Özeren, kişisel görüşme, 8 Haziran 2014). Resim 9. Çukur tezgâh ve iplik makarası önünde iki kadın, Hüseynik (Aharonyan, 1965, s.83)