Ahret Kardeşliği Geleneği ve Trakya Bölgesinin Bazı Yerlerinde Evlenme Geleneklerine Yansımaları

65 Ahret Kardeşliği Geleneği ve Trakya Bölgesinin Bazı Yerlerinde Evlenme Geleneklerine Yansımaları Gelenek, Görenek ve İnançlar Bir ömür boyu süren bu akrabalık türü, birbirine sorumluluk duymayı, yardım etmeyi, iyi ve kötü gününde yanında olmayı gerektirir. Sanal akrabalıklar aralarında kan bağı akrabalıklar bulunmayan kişilerle kurulur. Kişisel yakınlıklarla kurulan sanal akrabalıklar aracılığıyla sosyal çevre daha da genişlerken toplumsal dayanışma ruhu canlandırılmış olur. Ahret kardeşliği Antropoloji Sözlüğü’nde “yaşlanmış kadınlar arasında öteki dünya inancı- na dayanarak kurulan dostluk/kardeşlik ilişkisi” şeklinde tanımlanmaktadır. 3 Bu akrabalık biçimi, öte dünya anlayışına bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Bu dünyada nasıl ki, insanlara, akrabalara ve arkadaşlara ihtiyaç varsa, öte dünyada yaşanacak hayatta da arkadaşlara ihtiyaç duyulacaktır. Herkes öte dünyadaki arkadaşını bu dünyadan götürecektir. Bu dünyada birbirlerini ahretlik ola- rak seçen kişiler öte dünyada da birlikte olacaktır. Ahret kardeşiyle ilgili olarak “ahretlik”, “kardeş”, “olma kardeş” gibi adlar kullanılmaktadır. Ahret kardeşlerinin çocukları annelerinin ahret karde- şine “ahret anne” veya “ahret teyze” derler. Ahretlikler eğer varsa kendi kızlarının da birbirleriyle ahret kardeşi olmalarını sağlarlar(Balaman 1982: 82). Öz kardeşten daha değerli görülen ahret kardeşlerinin çocukları arasında evlenme yasağı vardır. Dilimizde geçmişten günümüze gelen ve içinde bir biçimde “ahiret” sözcüğünün bulundu- ğu bazı deyimler vardır. Bunlar: Ahiret Adamı: dünyayla ilgisini kesmiş, kendini ibadete veren kimse. Ahiret Aklı: gayb alemindeki şeyleri anlamayı sağlayan ve tarikat eğitiminden geçmiş kişinin zihninde beliren akıl; akl-ı maad. Ahiret suyu: Türkmen ölü kaldırma töreninde Hz Ali ile Fatma’dan kaldığına inanılan, ölü yıkandıktan sonra ölü yakınları tarafından dökülen bir tas su. Anadolu’nunBazıYerlerindeki Ahret Kardeşliği UygulamalarınınÖzellikleri: Yaşlı kadınlar arasındaki ahret kardeşliği, belirli bir törenle yapılır. Ahret kardeşi olanlar kardeşliklerini tüm yakın uzak tanıdıklarına duyururlar. Böylece kim kimin ahret kardeşidir bilinir. İki yaşlı kadın ahret kardeşi olduktan sonra yakınlaşırlar, birbirlerine vasiyetlerini açıklarlar. Han- gisi daha önce ölürse geride kalan yapılması gerekenler hakkında etrafı bilgilendirir. Elazığ’ın Hal Köyü’nde birbirlerine yakın iki kadının ahretlik olabilmesi için dinsel bir tören düzenlenir. Bu tören sırasında öncelikle Kuran okunur, Kuran’ın üzerine konulan sudan her iki kadın da birer kez yudumladıktan sonra birbirlerine hediye verirler. Böylece ömür boyu süren ahret kardeşliği gerçekleşmiş olur(Erdentuğ 1956: 47). İleri yaşlarda yapılan ahret kardeşliği uygulamasının aynı zamanda farklı yörelerden gelip bir süre bir arada yaşayan kadınlar arasında da yapılabildiği görülmektedir. Sivaslı bir kadınla Konyalı bir kadın, Ankara’da yaşayan oğullarının yanına geldiklerinde bir süre arkadaşlığı ilerlet- tikten sonra ahret kardeşi olmak için birbirlerine söz vermişlerdir. Bundan sonra da sürekli olarak asıl yaşadıkları şehirde birbirlerini ziyaret etmişlerdir(Balaman 1982: 82). 3  Kudret Emiroğlu-Suavi Aydın: Antropoloji Sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul 2009.