Ahret Kardeşliği Geleneği ve Trakya Bölgesinin Bazı Yerlerinde Evlenme Geleneklerine Yansımaları

66 Ayşe AKMAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Ahret kardeşliği, tanım olarak her ne kadar yaşlı kadınlar arasında verilen söze dayalı bir akrabalık türü gibi görünse de, bunun farklı yaş grupları arasında hatta kadın ve erkek arasında yapılan türleri de bilinmektedir. Karadeniz Bölgesi’nde evli bir kadınla evli bir erkek de ahret kar- deşi olabilir. Ahretlikler birbirlerine kardeş gibi davrandıklarından, bu durumda tarafların aileleri birbirlerini kıskanmaz. Erkeklerden birisi askere veya gurbete gittiği zaman ahretliği ona sahip çıkar, korur gözetir(Tezcan1982: 120). Ahret kardeşliği adından da anlaşıldığı üzere ahrette, yani öldükten sonra sürecek arka- daşlığı anlatması nedeniyle daha çok belli bir yaşın üzerindeki kişiler arasında yapılan sözleş- meye dayalı bir arkadaşlığı ifade etmektedir. Oysaki genel kanının tersine ahret kardeşliği için belli bir yaş sınırı yoktur. Ahretlik olmak için en önemli şart kişilerin birbirlerine sevgi duymalarıdır. Balıkesir’de 3-4 yaşındaki çocuklar ailelerinin kararıyla ahret kardeşi olabilir. Hatta çocuklar doğ- madan bile aileler arasında ahretlik olmalarına karar verilebilir(Duymaz-Ayaz 2013; 11). Kırklare- li’nin bazı köylerinde sınıf arkadaşları olan iki erkek çocuk da sonradan ahretlik olabilir(Balaman 1982: 82). Ahret kardeşi olabilmek için belli bir yaşın üzerinde ve evli olmak şartı aranmaz. Bunun en iyi örneği genç kızların ahret kardeşi olmalarıdır. Batı Anadolu’da yaşayan Gürcülerde ve Karadeniz Bölgesi’nde de genç kızlar arasında ahret kardeşliği olduğu bilinmektedir. Ankara ve köylerinde de komşu kızlarla erkekler arasında ahret kardeşliği yapılmakta olduğu kaynaklardan anlaşılmaktadır. Gaziantep’in Battal Köyü’nde yaşlı erkekler arasında da ahret kardeşliğinin oldu- ğu bilinmektedir(İlbars 1975; 205). Küçük yaşlarda başlayan ahret kardeşliği evlendikten sonra da ölünceye kadar sürer(Berkes 1942: 151). Trakya Bölgesine Özgü Ahret Kardeşliği Uygulamaları ve Evlenme Gele- neklerine Yansımaları: Trakya Bölgesi’nde ahret kardeşliği uygulaması genellikle bekar genç kızlar arasında mümkün olur. Bu çalışmamızı Tekirdağ İli/Saray İlçesi/Sefalan Mahallesi, Güngörmez Mahallesi, Muratlı İlçesi/Aydın Mahallesi, Marmaraereğlisi İlçesi/Çeşmeli Mahallesi, Hayrabolu İlçesi/ Suba- şı ve Çerkezmüsellim Mahallelerinde, Merkez/Karacakılavuz Mahallesinde, Malkara İlçesi/Koz- yörük ve Elmalı Mahallelerinde, Ergene İlçesi/Ahimehmet Mahallerinde; Kırklareli İli/Lüleburgaz İlçesi/Eskitaşlı, Karamusul, Karahalil, Çengelli, Umurca, Sakızköy Mahallelerinde ve Pınarhisar İlçesi/Kaynarca Beldesi ve Poyralı Mahallesinde gerçekleştirdiğimiz alan araştırmaları sırasında elde ettiğimiz veriler doğrultusunda hazırladık. Araştırmanın yapıldığı yerlerde ahret kardeşliği uygulamasının tarihsel bir süreklilik içerisinde günümüze aktarıldığı anlaşılmaktadır. Şu anda yaşları 60-70 civarında olan belirli bir kuşaktaki kadınların neredeyse tamamının ahret kardeşi vardır. Genel kurala uygun olarak bölgede de ahret kardeşliği birbirini seven, birlikte olmaktan mutluluk duyan iki kız arasında yapılır. Geçmişte bu bağın ilk çocukluk zamanlarında kurulabildi- ğine ilişkin kaynak kişi anlatısı şöyledir: “…ilkokula giderken işde yedi-sekiz yaşlarında hep beraber aynı sınıfda oturduk aynı okulda okuduk çok birbirimizi severdik onun için dedik ahretlik ola- lım…ama ölene kadar onunlan ahret kaldık … o zaman biz çocukduk vay filan kişi aret olmuş biz de aret olalım derdik…o zaman vardı herkezin bi areti vardı…”( Te- kirdağ/Hayrabolu/Subaşı Mahallesi).