“Anadolu Yollarında” Bir Polonyalı

17 “Anadolu Yollarında” Bir Polonyalı – Tadeusz Vetulani Genel Konular Gerek birkaç gün boyunca insanların iş ve yaşam koşullarını dikkatle gözlemlediğim Bursa Karacabey Harası’nda, gerek Türk arkadaşlarım ın nezaketi sayesinde Türk köylerini ve kültürel yaşamını tanıma fırsatı bulduğum anlarda, gerekse sürekli yeni insanlarla ve halk yaşamından yeni manzaralarla karşılaştığım seyahatlerim sırasında, Türk halkını sultanlık döneminden kur- taran, bugün de Türkiye’yi ileriye, daha iyi bir geleceğe götüren bu birleştirici manevi gücü gör- düm. 15 Tüm Türkiye’de karşılaştığı bu birlik ve beraberlik ruhu, Vetulani’nin kendisini sanki memleketinde ve en yakın dostları arasındaymış gibi hissettiği Karacabey Harası’nda çok daha net ortaya çıkmaktadır. Vetulani, burada yöneticiler ve onların emrinde çalışanlar arasındaki kar- deşce ilişkilere artık hiç şaşırmadığını belirtir. Bütün bu yönetici grup, bütün gün ailelerinden uzakta birlikte çok uyumlu çalışıyorlar, birlikte yemek yiyorlar, işten arta kalan boş zamanlarını da kederli tonda bir Türk müziği eşliğinde birlikte sohbet ederek geçiriyorlar. Yönetici ve çalışanlarının arasındaki ilişkilerde ne sahte bir kibir ne de bir boyun eğme ya da dalkavukluk görünüyor. Karşılıklı saygı bir yükümlülük, fakat herkes aynı ayrıcalıkta. Gerçekten de, en iyi ailede büyük ve küçük kardeşler arasındaki gibi. Bu tarz manzaraları Türkiye’nin pek çok yerinde gördüm. Bana söylendiğine göre de, benim kendi gözlerimle gördüğüm gibi de bu böyle, çevrede yabancılara karşı anlaşmazlıklar olduğu zaman- larda bile bu durum değişmiyor. Bizdeki doğal olmayan sözde kültürle hiç bir benzerliği olmayan doğal Türk kültürü, çöpün kendi yuvası dışına çıkmasına izin vermiyor. Şüphesiz bu , bizim ana- karamızda yaygınlaşmış olan iyinin yanında pek çok kez kötü şeyin de tolere edilmesinden çok daha fazlasını ifade ediyor, zira bu, güçlü bir geleneğin ve ahlaki vasıfların temellerinde sağlam- laştırılmış bir hakim oluş, kişisel ihtiraslara bir boyun eğdirmedir. 16 Bu beraberlik ruhunu yaratan diğer bir etken de, Türk halkının Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve onun ordusuna, komutanlarına olan büyük güveni ve inancıdır. Vetulani burada bulunduğu za- manlarda birkaç kez milli bayram kutlamalarıyla karşılaşır. Yıllarca işgal altında kalmış bir ülkenin evladı olarak bu kutlamalarda yapılan birlik ve beraberlik konuşmalarından çok etkilenir, Türk halkının ordusuna ve komutanlarına duyduğu büyük sevgi ve güvenden bahseder. Devletin ve milletin daha iyi bir geleceğe doğru gitmesini belirgin şekilde sağlayan muzaf- fer paşa ve komutanların yaptıkların ı en büyük güven ve en derin minnettarlıkla tanımlayan toplu- mun siyasi yapısı, bütün toplumun, her şeyden önce de bu taze atmosferde yükselen yeni neslin granit temellerinde gittikçe daha güçlü pekişiyor. Başkentte uzun süreli yokluğundan sonra Kemal Paşa’nın dönüşü nedeniyle Ankara’da, daha sonra da Karacabey kasabasında Cumhuriyet Bay- ramı kutlamalarında gördüğüm ki Karacabey Harasında çalışanlarla birlikte muhtarın çalışma odasında tebriklerle biten törene ben de katıldım, yeniden doğan bu vatan için T ürk milletinin o coşkusunun izleri hala hafızamdan silinmedi.(...) Gerçe ği söylemek gerekirse, kelimeleri hiç anlamıyordum, fakat o derin vatanperverliğin tezahürlerine hassas Polonyalı kalbimle, onların anlamını çok iyi hissediyor, aralarında çok sayıda köylünün de bulunduğu törenin katılımcılarının yüzlerinde görülen o gurur göz yaşlarını çok iyi anlıyordum! 17 15 Tadeusz Vetulani, Wzd ł uż Anatolii, s. 17 16 Tadeusz Vetulani, Wzd ł uż Anatolii, s. 18 17 Tadeusz Vetulani, Wzd ł uż Anatolii, s. 30.