Asker Türkülerinin Sosyal Psikolojik Zemini ve İşlevleri

99 ASKER TÜRKÜLERİNİN SOSYAL PSİKOLOJİK ZEMİNİ VE İŞLEVLERİ Yrd. Doç. Dr. Süleyman FİDAN 1 Giriş “Sosyal psikoloji, bireysel davranışlar üzerinde toplumsal ve kültürel faktörlerin etkisini ve toplumsal oluşumlarda psikolojik öğelerin rolünü araştıran bir disiplindir. Sosyal psikoloji hem sosyoloji hem de psikolojinin kavram ve yaklaşımlarından yararlanarak insanın sosyal davranış- larını inceler. Toplumsal düzeyde kişilerarası etkileşimleri yani ilişkileri inceler. Kişiliğin biçim- lenmesi, temel kişilik, iletişim, grup içi etkileşim, kitle psikolojisi, propaganda gibi konular sosyal psikolojinin ilgi alanındadır. Sosyal psikoloji, bireysel davranışları kültürel, grupsal, kişilerarası ve kişisel nitelikteki çok daha somut koşullar içerisinde ele alır” (İçli, 2009: 39; Tutar, 2016: 19). Bu çalışmanın temel amacı askerlik etrafında oluşan ve/veya askerlikle ilgili bir geleneksel uygula- mada icra edilen türkülerin sosyal psikoloji ara alanının ortaya çıkardığı ilkeler çerçevesinde de- ğerlendirmek ve bu türkülerin toplumsal yaşamda ne gibi işlevleri yerine getirdiğini tespit etmektir. Bu doğrultuda öne çıkan asker türkülerinden oluşum, icra, aktarım bağlamlarına uygun örnekler seçilerek yorumlamalara gidilmiştir. Bu çalışmada temel yaklaşım olarak asker türkülerinin sosyal yaşamda ne gibi işlevlere sahip olduğu tespit edilerek disiplinlerarası bir yaklaşım denemesiyle sosyal psikolojinin temel prensipleri dâhilinde tespitlerde bulunulmuştur. Türkü metinleri sosyal psikolojinin temel ilkelerinden güdülenme (motivasyon), frustrasyon, tutumlar, grup davranışları açısından değerlendirilmiştir. 1 Gaziantep Üniversitesi, Türk Musıkisi Devlet Konservatuvarı, Etnomüzikoloji ve Folklor ABD. suleyman- fidan@gmail.com