Azerbaycan Halı Sanatında Ulusal Kimlik ve Türkçülük Öğeleri

355 Azerbaycan Halı Sanatında Ulusal Kimlik ve Türkçülük Öğeleri Maddi Kültür Halı sanatında karşı-karşıya dayanan butalar karşılıklı sevginin, aksi yönlere bakan buta nakışları ise ayrılık ve hasretin sembolü sayılmıştır. Eğer halı üzerindeki nakışlarda büyük bu- tanın içerisinde daha kiçiği tasvir edilmişse (balalı buta), bu, neslin sürekli ve sağlam olmasına, evlat arzusuna işarettir. Türk halı sanatının hikmet hazinesinin zineti olan butaların birçoğu, Oğuz boylarının adı- nı taşıması nedeniyle tarihi gerçeklere işık tutuyor. Bu butalar, Azerbaycan ve diğer Türk halkla- rının halılarında “Efşar buta”, “Bayandur buta”, “Gaşgay buta”, “Şahseven buta”, “Yazir buta” ve diğer boyların adı ile kendi izlerini saklı tutmaktadır. Oğuz boylarını ifade eden bu buta türleri, Türk dünyasına geniş yayılmış ve bugün de Doğu Anadolu’dan Orta Asya’ya kadar uzanan Boz- gır halılarında kullanılmaktadır. KAYNAKLAR • Araz Qurbanov. Rəmzlər nədən danışır?. Azərbaycan xalçaları. Cild 6, N. 18, 2016. • Araz Qurbanov.Damğalar, rəmzlər... mənimsəmələr. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar mərkəzi. Bakı-2013. • Azərbaycan etnoqrafiyası. I cild, Bakı-2007. • Azərbaycan. Azərbaycan ensiklopediyası. Bakı-2007. • Azərbaycan xalçası: biblioqrafiya /tərtibçi-müəllif K.Tahirov; red. G.Səfərəliyeva; M.F.Axundov ad. Azər- baycan Milli Kitabxanası.- Bakı, 2012.- 469 s. • Sevinc Nəsirova . Azərbaycan toxuculuq məmulatları üzərində dini inanclarla bağlı bəzi naxışlar. Milli- Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2015. Bakı, “Elm və təhsil”, 2015. • Sevinc Nəsirova. Azərbaycan xalçaları üzərində Umay ilahəsinin izləri. Milli Azərbaycan Tarixi Muze- yi-2016. Bakı, “Elm və təhsil”, 2016.