Burdur’da Düğün Okusu-Okunun Hazırlanması

336 Kadriye TÜRKAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı vasıtasıyla veya basılı davetiyelerle yapılır (Tezcan 2000: 39). Oku yu dağıtanlara okuyucu, oku- ya istinaden düğüne iştirak edenlere okucu denmektedir. Ayrıca günümüzde iki çeşit davetiye olmak üzere düğün için hem oku hem davetiye 4 dağıtılması da söz konusudur. Yörede halkı düğüne davet etmek için hem kız hem erkek tarafının dağıttığı oku genel- de “kumaş, gömlek ve havlu” gibi tekstil ürünlerinden oluşmaktadır. Oku nun cinsi ve değerinin belirlenmesinde, verilecek kişilerin aileye yakınlık derecesi ve davetlilerin sosyal konumu etken faktördür. Oku , çoğunlukla havludur. Birinci dereceden yakınlara, bazı komşu veya dostlara iki- üç metrelik basmalar, elbiselik kumaşlar, gömlekler de oku olarak verilmektedir. Ayrıca oku nun maddi miktarının belirlenmesinde verilecek kişi ya da kişilerin düğün sahibine önceden gönder- dikleri oku lar da dikkate alınmaktadır. Oku nun düğün sahipleri tarafından bizzat hanelere elden götürülerek teslim edilmesi de gelenektendir. Günümüzde Burdur’da, özellikle eğitimli genç kuşak evlenirken bu geleneğe çok itibar etmese ve maddi boyutunu da düşünerek gereksiz görse de aileler çevrelerine karşı bir prestij olarak düşündükleri ve geleneğin devamlılığı için elzem olarak addettikleri oku dağıtma (Ölmez ve Sökmen 2012: 95) adetinden vazgeçmemektedirler. Geleneksel bir düğün davetiyesi olarak değerlendirilebilecek oku bugün de Anadolu’nun pek çok yerinde uygulama boyutunda varlığını devam ettirmektedir. Geleneğin en canlı gözlen- diği yerlerden biri olarak Ege-Akdeniz bölgesi öne çıkmakta Burdur ili sınırları içerisinde, derle- menin yapıldığı Burdur merkezde ve köylerinde de düğün oku su düğünün olmazsa olmazları arasında yer almakta ve gelenek canlı bir şekilde yaşatılmaktadır. Bildiride Burdur bağlamında düğün oku su geleneği üzerinde durularak, son derece kap- samlı bir uygulama olan düğün oku sunun hazırlık safhası değerlendirilecektir. Okunun Hazırlanması Toplumun en küçük parçası olan aile kurumunun inşasının ilanı mahiyetinde olan düğün, maddi ve sosyal boyutuyla bir dizi adet ve uygulamayı kapsamaktadır. Bu çerçevede Burdur’da düğün öncesi yapılan en önemli ve uzun hazırlıklardan biri düğün oku su olarak değerlendirilebilir. Aslında oku hazırlığı, Burdur’da evlilikten hemen sonra başlar. Zira Burdurlular müstakil bir aile kurar kurmaz kendilerine gelen her oku yu daha sonra çocuklarının sünnet törenlerinde ve düğün- lerinde kullanmak üzere bir kenara koymaktadırlar. Bunda oku için harcanan yüksek meblağları az da olsa düşürme arzusu ve kendilerine gelen okunun maddi anlamda karşılığını verme isteği yatmaktadır. Tıpkı sünnette olduğu gibi evlenmelerde de geleneksel kesimin kırsal alanı bu çağın işini okuyucular aracı- lığı ile duyurur. Bu işe “okuntu” çıkarmak da denir. Davetiye bastırıp yollamak ise daha çok yeni görenek- lere açık ilçelerde ve kentlerde görülmektedir. “Okuyucu”lar, ülkemizin kimi yerlerinde çağrılılara hediyeler götürdükleri gibi, çağrılılardan hediyeler de alırlar (Örnek, 2016: 272). 4  Bilgi için bkz. (Boyraz 2009)