Çorum Kültür Envanteri

456 Gece Meydan Âlemi : Hediyeler toplandıktan sonra, bütün misafirler evlerden çıkarak köy meydanına toplanır. Meydan, muhtelif yerlerde yakılan ateşlerle aydınlatılır. Meydanda yapılan şenlik; halay, zeybek, sinsin gibi oyun ve hüner gerektiren uygulamalarla sürer ve sabaha karşı nihayetlenir 10 . Kına Gecesi ve Perşembe Sabah Kahvaltısı : Ertesi günün sabahında, misafirlere börek ve hedikten ibaret kahvaltı verilir. Kahvaltıdan sonra, misafirler yine köy meydanına toplanır. Güvey ve Sağdıca Merasim Yapılması : Güvey, yanında birkaç arkadaşı veya köyden delikanlılarla birlikte hamama veya yunaka götürülür. Güveye ve sağdıca, hamamdan sonra düğün kıyafetleri giydirilir. Gelinin Hazırlanması : Gelinin elbisesini kızlar ve genç gelinler giydirir. Alnına, çenesine ve yanaklarına da birer tane olmak üzere, yüzünün dört yerine sarı yaldızlar yapıştırılır. Gelinin giydirilmesinden sonra yüzüne bir ayna tutulur ve: “Kendin mi güzel, bahtın mı güzel?” diye sorulur. Gelinin buna cevap vermemesi, fakat içinden “Bahtım güzel” demesi gerekir. Daha sonra, başına kırmızı örtü örtülür ki bu örtüyü güvey açar. Gelinin Baba Evinden Ayrılması : Sağdıç ve damat tarafından kadınlar, gelini almaya gelir. Gelin, gitmek için ata binmeden önce, babasından başlayarak, bulunanların elini öper. Babası veya erkek kardeşi, geline kuşağını kuşatır ve el öpme karşılığı bir miktar harçlık verilir. Bu arada, başlarında davul ve zurna bulunan düğün alayı da gelin evinin önüne gelmiştir. Gelin usul icabı biraz ağladıktan sonra ata bindirilir; atın boğazına kırmızı donluk, kulağına kurdele, gelinin sırtına imamın abası konur ve bağlanır. Bu şekilde alay güvey evine doğru yollanır. Gelinin Koca Evine Varışı : Gelin, koca evine yaklaşırken evin damı üzerine çıkmış olan bir şahıs, elinde tuttuğu bir çömleği yere atmak suretiyle parçalar. Başka bir kişi, bir yumurtayı evin kapısına vurarak kırar (bu merasimin maksadı, gelinin inadının kırılması ve itaatkâr bir ev kadını olmasına dönüktür). Kaynata ve kaynana evin önüne geldiğinde, gelin attan indirilir. Bir koyun postuna bastırılır ve gelinin eline verilen bir kaşık yağı, kapının eşiğine ve üzerine sürdürürler (bunun amacı da yeni yuvanın bereketli olmasıdır). Gelin, odasına girdiğinde, ilk çocuğunun erkek olması temennisi ile kucağına bir erkek çocuğu verilir. O da, bu erkek çocuğa bahşiş verir. Bunun peşine, yeni evinde bulunan herkesin elini öper. Bu aşamada artık merasim sona erer 11 . 3.Bayramlar/Kutlamalar: Çorum’da, millî bayramlarda, resmi kutlama programının yanında, özellikle gençler ve çocuklar arasında iğne, balon, bayrak, yoğurt, çuval, yumurta gibi araç veya malzemeyle yarışmalar yapılmaktadır. Bugün Çorum’un Bahçelievler olarak bilinen mahallesi, yakın tarihe kadar Cumhuriyet Meydanı adıyla millî bayram kutlamalarına ev sahipliği yapmıştır. Çorum’da dinî bayramlar da önemli kutlama günlerindendir. Ramazan ve Kurban bayramının, yerel özelliklere bağlı olarak, çeşitlilik gösteren; hazırlık <karşılama>, bayram günü ve uğurlama <bayram sonrası> gibi aşamaları vardır. Çorum’da bayramdan birkaç gün önce hazırlıklara başlanır. Bayram sabahı, ailenin bütün fertleri erken uyanır; evin erkekleri bayram namazı için camiye gider. Bayanlar da erkekleri uğurladıktan sonra, kısa bir ev temizliği ve bayramgünlerine has sayılan yemeklerin hazırlığına başlar. Çorum’da bayram sabahı kahvaltısı sıradan bir kahvaltı olmayıp, genellikle yayla çorbalı ve et yemeklerinin bulunduğu sofra düzeninde yapılır. Kurban Bayramında ise namazdan sonra kahvaltı yapılır, sonra kurban kesilir. Kahvaltının kurban kesiminden sonra yapıldığı da görülmektedir. Her iki bayramda da, kabir ziyaretleri yapılır; aile büyüklerine gidilerek el öpülür. Türkiye’nin birçok ilinde olduğu gibi, mezarlık ziyareti, çoğunlukla, arife günü yapılır. Çorum’da, bayramlara özgü yaşayan bir diğer önemli uygulama da Hıdırlık ziyaretidir. Burada Kereb-i Gazi, Hacı Salih Efendi, Sücaaddinzade Zarif Efendi, Abbas Külahi, El-Hac Yusuf-u Bahri, Ubeyd-i Gazi, Suheyb-i Gazi gibi önemli şahısların türbeleri vardır. Bugün artık pek görülmese de, bayramlarda, Saat Kulesi civarına panayır kurulduğu ve çocukların buralarda eğlendiği söylenmektedir. 3.1.Nevruz: Yakılan ateşin etrafında halay çekilen, çeşitli oyunların oynandığı, baharın gelişi esasına dayanan Nevruz kutlamaları, Çorum’da da geleneksel değerini korumaktadır. Nevruz, halkın kendisinin oluşturduğu, katılımın çok yüksek olduğu, halkın birlik ve beraberliğini sağlayan bir gündür. 3.2.Hıdrellez: Anadolu Türk kültüründe, Hıdrellez, 6 Mayısta kutlanır. Bu günde dileklerin gerçekleşeceğine inanılır. Gençler 6 Mayıs günü bir gül ağacının altına dileğini çeşitli şekillerde çizer. Çorum kültüründe Hıdrellez, bir yönüyle de piknik günü olarak karşılanmaktadır. Hıdrellez günü Hıdırlık’a gidenler, evvelden hazırlanmış yiyecekleri de yanlarında götürür. Hıdrellez’de dileklerinin gerçekleşmesi için çeşitli adaklarda bulunanlar da vardır. Burada adak ������������������������������������������������������������������������������������������������� Ferit Dedebaş, 1941, “Çorum’un Köy Düğünü”, Çorumlu Dergisi, Yıl 4, 1 Ağustos, Sayı 28, s. 8-13 ������������������������������������������������������������������������������������������������� Ferit Dedebaş, 1941, “Çorum’un Köy Düğünü”, Çorumlu Dergisi, Yıl 4, 1 Eylül, Sayı 29, s. 23-25.