Çorum Kültür Envanteri

466 Üzengi de geline yapışıyor. En sonunda kervanların bitiş yerine geliyorlar böyle. Binek taşına diyor ki; -Binek taşı! Binek taşı! Sevdiğim başkasına gidiyor, onu alıp koy verme, diyor. Ondan sonra oğlan kızı indiriyor. Ama o anda oğlan kıza sarıldığında ikisi de taş oluveriyor. Herkes o anda birbirine hayretle bakıyor. Büyük bir sevginin efsane oluşuna şahit oluyor herkes. 12.3.Fıkra: Fıkralar küçük hikâyelerdir. Nesir hâlinde, kimi zaman karşılıklı konuşma veya düz anlatım biçiminde oluşturan fıkralarda; bir tabiat ve topluluk gerçeği, cemiyetteki aksaklıklar, hatalı davranan kimseler, çeşitli tipler ve cemiyetin dikkat çekici her türlü görünüşü bir vak’a çerçevesinde nükteli bir şekilde anlatılır ve tenkit edilir. Güldürücü ve düşündürücü olan fıkralar, küçük mizah ve hiciv hikâyeleridir. Nasreddin Hoca, Bektaşi ve İncili Çavuş 52 , Temel, Kara Kadı, Karatepeli gibi önemli fıkra tipleri vardır. Çorum’da derlenen fıkralar içinde, Temel Fıkraları 53 ayrı bir yer tutmaktadır. Bunlardan birkaçını aşağıya alıntılıyoruz: Temel gazete okurken bir iş ilanı görür. Aranan şartlar, üniversite mezunu olması, yabancı dil bilmesi… Temel gazeteden bu ilanı keser, Trabzon’dan arabaya atlar, İstanbul’a gider. İş ilanı veren yerin adresini araya sora bulur. İçeri girer. İş görüşmesinde adam sorar: -Hangi fakülte mezunusun? Temel; -Ben ilkokul mezunuyum. İşveren; -Şartlarımızdan biri üniversite mezunu olmaktı! Temel; -Olsun ben yine de geldim. İşveren; -Peki yabancı dil biliyor musun? Temel; -Bilmiyorum. İşveren; -Peki ne diye geldin buraya? Temel; -Haaa! Benden ümidinizi kesin demeğe geldim… 12.4.Masal: Halk arasında, yüzyıllardan beri anlatılmakta olan ve içinde olağanüstü kişilerin, olağanüstü olayların bulunduğu, “bir varmış bir yokmuş” gibi klişe bir anlatımla başlayan, belli bir uzunluğu olan, sonunda “yedi içti muradına erdi” gibi yahut “onlar erdi muradına biz çıkalım kerevetine”, “gökten üç elma düştü biri anlatana biri dinleyene biri de bana” gibi belirli sözlerle sona eren, zaman ve mekân kavramlarıyla sınırlı olmayan sözlü anlatım türü 54 olarak tanımlanmaktadır. Çorum’dan derlenmiş “ Ayşecik Fatmacık 55 ” isimli masal: Bir varmış bir yokmuş, Allah’ın kulu pek çokmuş. Evvel zaman içinde kalbur saman içinde Mustafacıkla Fatmacık varmış. Babaları bunları dağa götürmüş. Çuvalı dala asmış. Bir yanına da kabak takmış. “Çuvala alıç toplayın” demiş. Kabak da odun yapar gibi tıh tıh tıh tıh odun yarıyor sansınlar diye. Çuvalın ağzını yırtmış babası. Çuvala alıcı topluyorlarmış, topluyorlarmış çuval dolmuyormuş; topluyorlarmış, topluyorlarmış çuval dolmuyormuş. Akşam olmuş. Hava kararmış. Fatmacık demiş ki Mustafacığa; -Kardeş nereye gidelim şimdi? Biraz ileri gitmişler ki ileride horoz ötüyor, duman tütüyor, enik çöküyor. “Horoz öten yere gitsek, horoz kapar; enik çöken yere gitsek enik kapar. Gel biz duman tüten yere gidelim.” Duman tüten yere gitmişler. Oradan, bacadan bakarken Mustafacığın şapkası düşmüş. Şapkası düşünce; -Ebe, demiş, şu şapkayı bir ver, demiş. Ebe de; -Yavrum gözüm görmüyor, gelin de alıverin şapkanızı, demiş. İnmiş aşağıya, bebekleri salar mı? Salmadıktan sonra; ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� Abdurrahman Güzel, Ali Torun, 2005, Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Akçağ Yayını, Başer Matbaası, Ankara, s. 427. ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� M. Öcal Oğuz, Fatih Mormenekşe, 2005, 2004 Yılında Çorum’dan Derlenen Temel Fıkraları, Gazi Üniversitesi Çorum Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Halkbilimi Topluluğu Yayını, Grafiker Ltd., Şti., Ankara, s. 33 ���������������������������������������������������������������������������������������� Saim Sakaoğlu, 1999, Masal Araştırmaları, Akçağ Yayını, Başer Matbaası, Ankara, s. 2. ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� M. Öcal Oğuz, Emine Aydoğan, 2004, 2003-2004 Yıllarında Çorum’dan Derlenen Masallar, Gazi Üniversitesi Çorum Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Halkbilimi Topluluğu Yayını, Ankara, G. Ü. Teknik Eğitim Fakültesi Matbaası, s. 106