Dede Korkut Hikayelerinde Toplumsal Cinsiyet Kabulleri Bağlamında Kadın ve Erkek Söylemleri

148 Dr. Gülnaz ÇETİNKAYA T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Salur Kazan’ın tutsak olduğu hikâyede de Salur Kazan, geçmişi kronolojik bir çizgi içeri- sinde kendi yiğitliğinin kısa bir özetini sunacak şekilde eylem temelli olarak aktarmakta ve yaşat- maktadır. Yüksek yüksek kara tağdan taş yuvarlansa, Kaba ökçemi, uyluğum karşu tutan Kazan er idim, Firavun şişler yükleyüp yirden çıksa, Kaba ökçemle perçin kılan Kazan er idim, Kaba kaba bigler oğlu gavga kılsa, Kamçı salup tindüren Kazan er idim, Yüce tağlara tuman tursa Kara pusarık delü kopsa, Kara koçumun kulağı görinmez olsa, Kayrı eren kılağuzsuz yol yanılsa, Kılağuzsuz yol başaran Kazan er idim. Yedi başlı ejderhaya yetüp vardım, Heybetinden sol gözüm yaşardı, Hey gözüm, namert gözüm, muhannet gözüm! Bir yılandan ne var ki korhdun, didüm, Anda dahı erem, bigem diye öğinmedüm, Öğinen erenleri hoş görmedüm, Elüne girmişken, mere kafir, öldür meni, Yitür meni, Sal kılıcun, kes başum, Kılıcundan saparum yok, Kendi aslum, kendi köküm sımağum yok, Oğuz erenleri tururken seni öğ- megüm yok! (Ergin 1997:236-237) Eril bilincin geçmişe dayalı sorgulamaları ve aktarmaları bu soylamada mevcut durumu kabullenmemenin, düşmana direnmenin manevi gücü olarak yaşatılmakta ve aktarılmaktadır. Hikayelerde erkeğin söylemleri daha çok mekan, mekan üzerindeki konumlandırmalar, nesneler, yeme-içme ve giyim kuşam gibi göstergesel unsurlara dayalıdır. Hayatın ilk yıllarında eril bilinç için sunulan bu unsurların algısal değeri bulunmaktadır, ilerleyen zamanlarda ise algısal unsurlar yerini kültürel belleğin sembolik kodlarının çok katmanlı anlamlarına bırakmaktadır. Eril bilincin hikayelerde algısal unsurlara dayalı en önemli söylem mekanlarını şölenler oluşturmak- tadır. Şölenler daha çok erilligin hâkim oldugu mekânlar olarak görülmektedir. Burada özellikle büyük ve küçükbas hayvanların erkek olanlarının yiyecek olarak seçilmesi yemek ve cinsiyet baglantısını göstermektedir. Kırmızı etin “kan ve güç” ile ilişkilendirilmesi bunların seçiminin te-