Dijital Kültürde Kültür Aktarımı: Rafadan Tayfa Animasyon Dizisinde “Aşure Günü” Örneği

331 Dijital Kültürde Kültür Aktarımı: Rafadan Tayfa Animasyon Dizisinde “Aşure Günü” Örneği Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Uygulamalı folklor çalışmalarının ortaya çıkış sebebi, folkloru işlevsel bir yapıya bürün- dürme çabalarından kaynaklanmaktadır. Kültürel bir ögenin uygulamalı folklor çalışmaları kapsa- mında değerlendirilebilmesi için, yeni bir aktarım kanalı gerekmektedir. Bu açıdan bakıldığında animasyon, yeni bir aktarım şekline sahip modern kültür aktarıcısıdır. Çalışmanın odağını oluşturan aşure günü, Rafadan Tayfa 4 adlı animasyon dizinin 36. bö- lümünde (Rüya Peşinde) yer almaktadır. Obur bir karakter olan Hayri, rüyasında arkadaşlarının bir şeyler yediğine dair sesler işitir; fakat onları bir türlü bulamaz. Rüyasında yalnızca üstü kapalı bir yemek ve nar görerek bunun bir bulmaca olduğunu anlar. Daha sonra uyanır ve rüyasını çöz- meye çalışır. En sonunda rüyasında gördüğü yemeğin aşure olduğunu anlar. Bölümün sonunda arkadaşları ile yaptıkları aşureleri mahalle halkına dağıtırken görünürler. Aşure geleneğinde, Sünni ve Şii ayrımına bağlı olarak değişik uygulama ve inançlar or- taya çıkmıştır (And, 2007: 33). Bununla birlikte, aşure gününde pişirilip yenen aşure yemeği ile ilgili yaygın bir anlatıya göre, Nuh peygamber gemiden ailesi ile çıktığında Muharrem’in onuncu günüydü ve gemide kalan erzak birbirine karıştırılıp bunlardan aşure yapılmıştır (Carnoy 1894’ten aktaran And, 2007: 37). Rafadan Tayfa animasyon dizisinde aşure geleneğine yer verilen bölümün tamamı incelendiğinde aşurenin, halk geleneğindeki hâline uygun bir şekilde yansıtıldığı görülmektedir. Bölümde aşurenin birlik ve beraberlik içinde yenilmesi gerektiği sıklıkla vurgulanmaktadır. Eği- timsel açıdan bakıldığında aşure geleneği üzerinden çocuklara, yardımlaşmanın önemi de vur- gulanmaktadır. Ayrıca animasyonda, aşure geleneği doğrudan anlatılmak yerine, rüyada geçen bir olayın çözümlenmesi şeklinde anlatılarak merak uyandırıcı bir senaryo yaratılmıştır. Burada dikkat çekici bir nokta ise, gelenekte yer alan aşure gününün yine gelenekteki şekline oldukça ya- 4  1 Aralık 2014 tarihinde, TRT Çocuk kanalında yayımlanmaya başlayan Rafadan Tayfa adlı animasyon dizi, ISF Studios şirketi tarafından yapılmaktadır. Dizinin yönetmenliğini İsmail Fidan üstlenmiştir.