Dördüncü Sanayi Devrimi ve Gelenek Kültürü

219 Dördüncü Sanayi Devrimi ve Gelenek Kültürü Genel Konular dir. Sadece bilişim değil, mülkiyet ve kimlik anlayışları, mahremiyet duygusu, paylaşım anlayışı, üretim-aktarım-tüketim kalıpları veya biçimleri, iş ve boş zaman tanımları ve kabulleri, etik, hiye- rarşik yapılar, meslekler, aile ilişkileri, eğitim sistemleri, güvenlik, ekonomi ve siyaset gibi farklı alanlarda da köklü değişmeler meydana gelmeye başlamıştır. Yaşamdaki her şey yeniden tanım- lanmaya ve kurgulanarak işletilmeye, sonuçlar yerine süreç odaklı yaklaşımlar benimsenmeye başlanmıştır. Geçmiş, yapay zekaya devredilirken anı yaşamak yüceltilmektedir. Dijital kimlikler ve varlıklar bireysel ve toplumsal yaşamda öne çıkmaktadır. Dolayısıyla dijital kültürel kimlik ta- nımlamaları yeni dönemin temel araştırma alanlarından birini oluşturacaktır. Yaşam süresinin uzatılması, tasarım canlılar, insan beyniyle ilgili nöro-biyolojik yönetsel çalışmalar yeni denem- de etik alanındaki tartışmalarla daha yoğun bir şekilde irdelenecektir. Ağ toplumu (ayrıntılı bilgi için bkz. Dijk 2016) üyeliği, yerleşik yapıları köklü dönüşümlere zorlamaktadır. Yeni bireysel ve topluluk biçimleri ortaya çıkmaktadır. Bir başka görüş ise yeni dönemde yönlendirilmiş içerikle- rin yaygınlığı, mahremiyetin kaybı ve sürekli izlenme endişesi nedeniyle bireyin toplumsal karar alma süreçlerine olan etkisinin azalabileceği yolundadır. Dijital dünyanın hızlı, kolay ve sınırsız erişilebilirliği, düşük maliyeti ve küreselliği yeni etkileşim ortamlarının ve biçimlerinin yaratılma- sına neden olmaktadır. Böylelikle birey yerel sınırlamaları aşarak farklı kültürel yaratma, icra ve aktarım ortamlarından yararlanabilmektedir. Bu da sosyo-kültürel değişmeleri hızlandırmaktadır. Yerleşik, topluluk merkezli kültürel yaratma, aktarım ve yaşatma süreçleri gözden geçirilerek ye- niden düzenlenmektedir. Birey, toplum, kültür ve yaşam yeniden “resetlenerek formatlanmakta” veya biçimlendirilmektedir. Bu süreçte geçmişe ait nelerin ayakta kalacağını zaman gösterecek- tir. Diğer taraftan kültürel yaşamın (yerel) bireysel alanının yeni dönemde gelişeceği öngörülebilir. Sanal dünyanın siber popüler kültür içeriklerini yaygınlaştırdığı bilinen bir gerçektir. Bu kapsamda asıl sorun gelenek kültürü içeriklerinin yeni bağlamda doğasına uygun olarak nasıl paylaşılacağı ve deneyimleneceğidir. Öncelikle gelenek kültürü temsilcileri elektronik kültür bağ- lamından farklı boyutlarda etkilenmektedir. Nitekim artırılmış gerçeklik çağında yerleşik altyapı ve süreçlerin yanında, deneyimler ve tavsiyeler alanında da değişmeler ve çözülmeler ortaya çıkmaktadır (King, 2016: 244- 245). Dolayısıyla gelenek toplumunun deneyimler belleğinin iş- levselliği ile rehberliği, sanayi ve teknolojik devrimlerin özellikle başlangu dönemlerinde gözden geçirilmekte, çok kere de etkisizleştirilmektedir. Özellikle sözlü, yerel ve geleneksel toplumlar için kültür, temel referans olarak kabul edilmektedir. Bir başka ifadeyle gelenek kültürü, gelenekselin referanslarının bütünüdür. Bu nedenle referansların değiş(tiril)mesi toplumun ve kültürün değişti- rilmesi anlamına gelmektedir. Bu süreç 21. asrın farklı biçimlerle tekrarlanmaktadır. Tamamen dijital kültürle ve bağlamda yetişmiş kuşaklara yönelik kültürel aktarım süreçlerinde yeni sorunlar ortaya çıkmaya başlamıştır. Örgün, yaygın ve sargın eğitim ve kültürel aktarım alanları, araçları, sistemleri ve yöntemleri yeni çağla birlikte değişmektedir. Yeni kuşak- ların eğitilmesi ve kültürlenmesi eski/yen kuşaklarla gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır. Öğrenci, yeni bir terimle “deneyimleyici”(öğrenci) değiştiğinden “deneyim rehberi”nin (öğretmen) de değişmesi gereklidir. Aynı şekilde bilgilendirme ve sınav eksenli yapının yerine, “deneyim ve etkileşim mekanları” (okullar) ile eğitim düzeni, programları, araçları, yaklaşımları ve yöntemleri yeni çağa uygun olarak yeniden oluşturulması gereklidir. Bugün dijital çağın göçebelerinin yerli- lerini eğitmek ve kültürlemek gibi ilginç bir durum söz konusudur. Dördüncü teknolojik devrimin sunduğu olanaklarla geçmiş nesillerin on yılları alan eğitim ve kültür yeterliliklerine yeni kuşaklar