Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu

4 hâkimiyetini tanımıştı. Ancak daha sonra Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan Manuel Komnen’i Miryekefalon Savaşı ’nda (17 Eylül 1176) yenerek Bizans’ın bu üstünlüğüne son verdi. Angeloslar Sülalesi (1186-1204) Türkler karşısında Komnenler soyunun başarısız kalması sonunda İsak Angelos , ihtilâlle Bizans tahtını ele geçirdi. Ancak iç karışıklıklar devam etti. Üstelik IV. Haçlı Seferi Komutanı Bonifas fırsattan istifade ederek Lâtinler’in Bizans’ı ele geçirmesini sağladı. Bizans Lâtinler tarafından korkunç bir şekilde yağma ve tahrip edildi. Lâtin İmparatorluğu (1204-1261) Haçlılar’la gelmiş olan Flandr Kontu Boudouin İmparator ilân edildi. Bu sırada Bizanslı generallerden Teodor Laskaris İznik’e Komnenler soyundan Aleksi Komnen de Trabzon’a kaçarak burada İznik Rum İmparatorluğu ile Trabzon Rum İmparatorluğu’nu kurmuşlardı. İznik Rum İmparatorluğu Lâtinler’i rahat bırakmıyordu. Bu arada İznik İmparatorluğu da Laskaris ailesinin elinden Paleologlar ’ın eline geçmişti. Paleologlar Sülalesi (1261-1453) İznik Rum İmparatorluğu’nu ele geçiren VIII. Mihail Paleolog , İstanbul’u tekrar Lâtinler’in elinden alarak Lâtinler’i şehirden kovdu. Dış saldırılar giderek artmış, bilhassa Selçuklu Devleti’ne tâbi uç beylikleri Bizans aleyhine topraklarını genişletmekte idiler. Bizans İmparatorları şehir içinden başka yerlere söz geçiremiyorlardı. Osmanlı Devleti zamanında üst üste kuşatılan İstanbul nihayet Fatih Sultan Mehmed tarafından 29 Mayıs 1453 tarihinde fethedilerek Bizans İmparatorluğu sona erdirildi. Son Bizans İmparatoru Konstantin ise savaş sırasında öldü. Bizans Uygarlığı Devletin başında bir İmparator bulunur, İmparatorluk babadan oğula geçerdi. Bizans tarihinde kadınların da bazen İmparatoriçe olduğu görülmüştür. Senato kanunların, dinî işlerin, büyük davaların görüşüldüğü, tartışıldığı yerdi. Başlangıçta İmparatorluk Diocése adı verilen eyaletlere ayrılmıştı. Daha sonra VIII. yüzyılda askerî ve mülkî yönetimin bir elde toplandığı tem’alara bölündü. Bizans ordusunun büyük bir bölümünü ücretli askerler teşkil ederdi. En önemli silahları Grejuva (Rum ateşi) denilen silahtı. Bu silah sayesinde İstanbul defalarca başka milletlerin eline geçmekten kurtarılmıştı. Bizans en çok Justinianus zamanında imar edilmiştir. Antemus ve Ġzidor adlı mimarlara Ayasofya Kilisesi (532-537)’ni yaptırmıştır. Gene Justinianus zamanından kalma Yerebatan Sarnıcı , Konstantin zamanında yapılmış olan Ayasofya’nın arkasındaki Aya Ġrini Kilisesi , mozaikleri ile ünlü Hora Kilisesi (Kariye Camii) , Yedikule’deki Yaldızlı Kapı önemli mimarî eserlerdir. Kaynak (Source): Choniates, Niketas; Die Krone Der Komnenen , Alm. Çev. Franz Grabler, Graz-Wien- Köln 1958, p. 316 + 1 Harita. Choniates, Niketas; Abentcurer Aug Dem Komnenen , Alm. Çev. Franz Grabler, Graz- Wien-Köln 1959, p. 292 + 2 Harita.