Ege Bölgesi Kadın Göyneklerinin Biçimsel ve Anlamsal Açıdan İncelenmesi

295 Ege Bölgesi Kadın Göyneklerinin Biçimsel ve Anlamsal Açıdan İncelenmesi Maddi Kültür (4), Kütahya Yağıllar (1), Manisa Sarıgöl (1), Muğla Kargıcak (1) ve İkiztaş (1) olmak üzere 6 il, 8 yörede orijinal dokuma göynek örneklerine ulaşılmıştır. Örneklem seçimi ulaşılabilirlik, zaman ve maddi olanaklar dikkate alınarak yürütülmüştür. Ulaşılan 13 adet dokuma göynek incelenmiş, fotoğrafları çekilmiş ve biçimsel çizimleri yapılmıştır. Göynekler, araştırmacılar tarafından hazır- lanan görüşme ve gözlem formu (giysi inceleme formu) kullanılarak, alanın gerektirdiği sistema- tikle; iller bazında tablolar halinde sunulmuş ve biçim, dokuma, süsleme ve anlamsal özellikleri kaynak kişilerle yapılan görüşmeler doğrultusunda açıklanarak, biçimsel tipolojisi yapılmıştır. Göyneklerin biçimlerini tanımlamada; Koca ve Vural (2013) tarafından yapılan, Türk halk giyim kuşamında kullanılan göyneklerin biçim/form, dokuma ve süsleme özellikleri gruplandırıl- ması dikkate alınmıştır. Bu gruplamaya göre göynekler; 1. Biçim/form özellikleri - Beden özelliklerine göre; peşli/peşsiz, kuşlu/kuşsuz, uzun boy/kısa boy - Kol özelliklerine göre; kısa/uzun, kuşlu/kuşsuz, peşli/peşsiz 2. Dokuma özellikleri 3. Süsleme özellikleri 4. Anlamsal özellikleri açısından incelenerek yorumlanmaya çalışılmıştır. 2. BULGULAR Ege bölgesi kadın halk giyim-kuşamında 6 il ve çevresinde yapılan alan araştırmasında, halk giyim-kuşamında iç giysi olarak kullanılan göyneklerin, günümüzde kırsal yörelerde günlük yaşamda ve nişan, kına gecesi, düğün, festival, şenlik gibi özel günlerde kullanıldığı gözlenmiş- tir. Bölgede ulaşılan orijinal göynek örneklerinin dokuma olarak, ipek veya ipek-pamuk karışımı liflerden elde edilen bürümcük dokumalardan açık renkli olmaları ve iç giysi olarak, ten üzerinde kullanılmaları ile benzer özelliklere sahip oldukları, ancak biçim, süsleme ve anlamsal özellikleri açısından yöresel çeşitlilik gösterdikleri belirlenmiştir. Anadolu’nun geleneksel giysi kültürü, bu bölgede yaşayan Türk boylarının ve halkının yüzyıllardan beri yaşattıkları önemli kültürel değerlerden biridir. Her yörenin, bölgenin, şehirlerin, hatta köylerin ve mahallelerin bile kendine özgü bir giyim kuşam özelliği bulunmaktadır. Bu özel- likler, bir giyim zenginliği ve çeşitliliği olarak karşımıza çıkmaktadır (Salman, 2007: 25). İllere göre göyneklerin, biçim, dokuma, süsleme ve anlamsal özellikleri Tablo 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’da sunulmuştur.