Folklorun Korunması: Derlemeden Aktarmaya

472 Prof. Dr. M. Öcal OĞUZ T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı 1973 yılında folklorun korunmasını savunan bilim insanları ve uzmanların hazırladığı ve toplantının yapıldığı yer adı nedeniyle Bolivya Deklarasyonu olarak adlandırılan belgedeki eleş- tiriler giderek güç kazanmış ve UNESCO içinde yankı bulmuştur. Kültürel miras tanımına yönelik bu tartışmalar, 1989 yılında yapılan UNESCO Genel Konferansında Folklorun ve Popüler Kül- türün Korunması Tavsiye Kararı nın alınmasıyla somut olmayan kültürel miras lehine önemli bir sonuca ulaşmıştır. Kore Cumhuriyeti tarafından geliştirilen Yaşayan İnsan Hazineleri envanter sistemi 1994 yılında UNESCO bünyesine alınmış, 1997 yılında ise İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Mirası Başyapıtları İlan Programı kabul edilerek, somut mirasa yönelik Dünya Miras Listesi benzeri bir koruma listesi oluşturulmaya başlanmış, 2001, 2003 ve 2005 yıllarında yapılan üç ilanla bu listedeki sözlü ve somut olmayan kültürel miras sayısı 90’a ulaşmıştır. Bu çalışmalar, UNESCO’nun 2003 yılında yapılan 32. Genel Konferansında Somut Olma- yan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi nin kabulüyle yeni bir aşamaya girmiştir. Önceki dört sözleşmenin kaçakçılığı yapılan arkeolojik buluntular, sit alanları, mimari yapılar vb. gibi somut, “arkeolojik” ve tarihî” mirasa yönelik olması nedeniyle bu mirasların dışında kalanlar anlamında “somut olmayan” veya “yaşayan” kültürel miras terimi, sözleşme metnini hazırlayan hükûmetler arası uzmanlar tarafından uygun bulunmuştur.