Geçmişten Günümüze Türk Dili ve Edebiyatı Tasnifi İçinde Türk Halk Edebiyatı’nın Yeri

225 GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI TASNİFİ İÇİNDE TÜRK HALK EDEBİYATI’NIN YERİ Prof. Dr. Abdurrahman GÜZEL 1 1. Türk Dilinin Günümüzde Coğrafi Dağılımı ve Tasnifi Dünya milletleri kendi dil ve edebiyatlarında ana çizgi değişmemekle beraber, farklı edebî dönemler yaşandığı görülmektedir. Fakat bunların pek azı bizim edebiyatımız kadar çeşitlilik arz etmektedir. Tabiî ki bunun önemli sebebi Türk boylarının dünya üzerinde çeşitli coğrafî bölgelere dağılarak ayrı topluluklar hâlinde ve ayrı devletler kurarak yaşamalarıdır. Bu durum, birtakım kül- türel farklılıkları, farklı lehçe ve şivelerin oluşumunu, farklı medeniyet lerden etkilenmeyi ve farklı edebiyat lara sahip olmayı da beraberinde getirmiştir. Bilindiği gibi Türk dili hakkındaki araştırmalarımız yalnız İslam sonrası dönemle sınırlı de- ğildir. Özellikle Türk dilinin genel özelliklerini İslam öncesi dönemlere götürür ve o dönemlerde bu dilin hangi coğrafyalarda yaşayıp geliştiğini görürüz. Bu cümleden olarak V. yüzyıldan itibaren bazı Türk boylarının ayrı devletler kurup kendi yazı dillerini oluşturduklarını da biliyoruz. Farklı coğrafyalarda ve değişik kollar hâlinde gelişen dilimizin bugün; Azerî Türkçesi, Kırgız Türkçesi, Özbek Türkçesi, Türkmen Türkçesi, Türkiye Türkçesi ve Balkan Türkçesi, gibi birçok lehçe, şive ve ağız özellikleri vardır. 2 Bu itibarla Türk dili coğrafyası nı yalnız bir coğrafi bölge ile sı- nırlı tutamayız, aynı zamanda Türk boylarının bugün yayıldığı Asya, Afrika, Avrupa, Avustralya, Amerika vb. kıtalarda yaşayan Türklerin oralarda da çok zengin Türk edebiyatı mahsulleri ortaya koyduklarını görüyoruz. 1  Başkent Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçenin Eğitim-Öğretimi Bölümü 2  Güzel-Torun-Bilkan-Demir, a.g.e., s. 20-21.