ESER ADI

68 Gülsen BALIKÇI T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Tarihi belgeler Anadolu’da prehistorik çağlarda kadının statü olarak erkekten daha iyi bir konumda olduğunu göstermektedir. Çağa ait kadın tasvirleri bunun en açık kanıtıdır. Kadına bu statüyü doğurganlığı kazandırmış, buna bağlı olarak da bereketi simgeleyen kadın tasvirleri eski tarihi kaynaklarda yer almıştır. Ta ki erkeklerin üremedeki rolü bilinene kadar. ANADOLU’DA GELENEKSEL KÜLTÜRDE CİNSİYETE İLİŞKİN TANIMLAMALAR Yapılan alan araştırmalarında Anadolu’nun hemen her yöresinde oğlan çocuğunun mak- bul olduğu belgelerle tespit edilmiştir. Halk dağarcığında aşağıdaki ifadelerle kültürümüze yerle- şen anlatılar, aslında kadın ve erkeğin toplumsal statüsünü, toplumun cinslerden beklentilerini, cinsiyete yüklenen değerleri, kısaca cinsiyete ilişkin toplumsal tanımları içermektedir. Örnekler halk ağzından olduğu gibi aktarılmaktadır. “Oğlan çocuğu düşman oku” ,”Kız olan evde tütün tüter mi, yedi kız bir oğlan yerini tutar mı”, “oğlan ocakta, kız bucakta”, “kız evlat el ekmeği, - kız ele, oğlan eve”, “Oğlan direktir, kız emektir”, “Kız köksüz ağaç, oğlan köklü ağaç”, “Kız ellik, oğlan evlik.”, ” Oğlan evlik, kız yellik” (Artvin) “Ben oğlan anasıyım raf elmasıyım sen kız anasısın kendir palasısın”, “Ana karnında kızın kafası sonradan konuyor, kız eksik etek” (Çorum). “Oğlan çocuk makbuldür. Kız doğunca evin kargıları bile ağlarmış dermiş ki; bu ev kıza kalacak o da kargıları kırıp ocakta yakacak”, “Oğlan çocuğu ocak yakacak, kızlar çeyizini doldur- du mu, gidecek el ocağı yakacak”(Uşak). “Oğlan doğduğu zaman anam, anam oğlandır, altından direktir, kaldır bir yere koy bir güne gerektir, kız doğduğu zaman da ; kızdır ohtur, bir kürek ……., kaldırsan atsan götüre yoktur denir”, “Kız anası ahır danası, oğlan anası raf elması”,” kız yükü, tuz yükü”, “Kız hak için, oğlan bizim için”, “Oğlan evlat makbul, ana baba oğlanın yanında yaşlanır” (Elazığ) “Kız elin, oğlan evin”(Tarsus) “Kız çocuk doğduğu zaman kiremit ve saçaklar ağlarmış”(Safranbolu, Manisa, İstanbul, Bursa, Sivas, Tokat) “Kadın oğlan doğurduğu zaman müjdeci gider babanın kulağını çeker baba o zaman bi oğlu olduğunu anlar”(Kahramanmaraş)