Genel Konular

305 “Azrail” İnancının Türk Halk Kültürüne Yansımaları Genel Konular tür. Ama sonuçta ne yapılırsa yapılsın ölümden kurtulmanın mümkün olmayacağı acı bir şekilde vurgulanır. Halk arasında sıkça anlatılan bir olayda ise bir kadın rüyasında, oğlunun bineceği uçağın düştüğünü görür ve oğlunun bu uçakla gitmesine engel olur. Birkaç saat sonra, radyoda söz konusu uçağın düştüğünü görür ve durumu yatmakta olan oğluna bildirmek ister. Ancak aynı saatte oğlunun da yatakta öldüğünü görür. Ölüm saatini değiştirmenin mümkün olmayacağını Karacaoğlan da bir şiirinde şöyle dile getirir: “Uryan geldim yine uryan giderim  Ölmemeğe elde fermanım mı var?  Azrail gelmiş de can talep eyler  Benim can vermeğe dermanım mı var?” (Sakaoğlu 2004:581) Aslında âşık, Allah ya da Azrail karşısındaki çaresizliğini “ dermanım mı var” diyerek daha güzel bir sebebe bağlamıştır. Aynı düşünce çeşitli atasözü ve deyimlerle de vurgulanır. Örneğin Azerbaycan Türkleri arasında söylenen; “ Dedemin ölmeginden qorhmuram, Ezrail qapımız tanır. ” (Güney Azerb. IV, 2015: 74), “Ölüm Meleği eşikten yalnız girer fakat yalnız çıkmaz” (Kalafat 2011a: 14), “Azrail gelince oğul-uşak sormaz (Büyük küçük demez eceli gelenin canın alır.” , “Ezrail gelende xeber elemez.” (Güney Azerb. IV, 2015: 77), sözlerinin altında, aslında ölümden kurtuluşun mümkün olmayacağı inancı yatmaktadır. Bu durum bir ninnide de şu şekilde anlatılır: “Alanyazı’da bir kuyu var İçinde acı suyu var Azrail’in bir huyu var Ne genç der, ne koca der Ninni yavrum ninni” (Çelebioğlu, 1995: 40) Aynı şekilde, halk arasında söylenen; “ Ezrail/Azrail kapını tanımasın ” veya “ Azrail unutsun seni ” sözü de ölümden uzak tutulmak istenen kişi için yapılan bir duadır. Buna bağlı olarak uzun yaşayan kişiler için; “ Onu Azrail unuttu.” denilir. Ayrıca bir ailede peş peşe ölüm oluyorsa; “ Azrail, onların defterini karıştırıyor.” denilir (Kalafat 2011a: 22). Çukurova yöresinde, önceleri sadece kına türküsü söyleyen Zeliha Şahin, peş peşe iki çocuğunu ve eşini kaybedince gözyaşlarıyla yoğrulmuş mısraları ağıt olup dilinden dökülürken köyde (Hardallık) bir laf çıkar: “ Azrail bunun sesine âşık olmuş, onun için çocuklarının canını alarak buna ağıt söyletiyor! ” (Şimşek 1994: 30) diye. Ancak kalbi temiz ve dürüst olan bazı insanlar, ölüm vakitlerinin değişmesini sağlayabi-