Halk Anlatılarından Dizilere Sözün Dönüşümü Ve Bilge Tip Özelinde Deli Yürek / Kuşçu Örneği

17 HALK ANLATILARINDAN DİZİLERE SÖZÜN DÖNÜŞÜMÜ VE BİLGE TİP ÖZELİNDE DELİ YÜREK / KUŞÇU ÖRNEĞİ Merve AÇIKEL 1 Toplumların teknolojiyle tanışmasının ardından bazı alanlarda kültürel ihtiyaçların karşılanma yöntemlerinde birtakım değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişikler kültür adına yeni alanlar doğurmuştur. Walter Jackson Ong, oluşan bu yeni alanları ikincil sözlü kültür çağı olarak adlandırır. Birincil sözlü kültür çağı için ise: “Yazıyla uzaktan yakından ilişkisi olmayan in- sanların sözlü kültürüdür (Ong, 2014: 18).” der. Ong, bu ayrımı daha geniş bir tanımlamayla: “… yazı ve matbaa kavramlarının varlığını bile bilmeyen, iletişimin yalnız konuşma dilinden oluştuğu kültürleri, “birincil sözlü kültür” olarak nitelendirdim. Buna karşılık günümüz ileri teknolojisiyle ya- şantımıza giren telefon, radyo, televizyon ve diğer elektronik araçların “sözlü” nitelikleri, üretimi ve işlevi önce yazı ve metinden çıkıp sonra konuşma diline dönüştüğü için “ikincil sözlü kültür”ü oluşturur (Ong, 2014: 23-24).” şeklinde ifade eder. Türk toplumu için bu ayrımdan söz etmek gerekirse 18. yüzyılın başlarında genel olarak yazılı kültür özel olarak ise matbaa, toplum ve devlet adına gelişim ve ilerlemenin bir basamağı olarak görüldüğü için bu anlamda yenilikler yapılmaya ve sözlü kültürün benimsendiği Türk toplumuna yazılı kültür aşılanmaya çalışılmıştır. Nebi Özdemir bu dönemi şöyle özetler: “Bir asrı aşan bu silik, diğer bir ifadeyle “kuluçka dönemi” ni, Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla hızlanan “yazılı kültürün ideolojik yerleşim dönemi” izlemiştir. Bu sürecin son aşamasını, “yazılı kültürün toplumsal yaygınlaşma dönemi” olarak da adlandırılabilecek Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu izlemiştir. Türk toplumunun sözel kültürden yazılı kültüre geçiş tarihini de oluşturan ve yaklaşık üç asrı kapsayan bu dönem, çok kere “Batılılaşma, Çağdaşlaşma” kavramlarıyla da ifade edilmiştir (Özdemir, 2017:201-202).” 1 Gazi Üniversitesi Türk Halk Bilimi Bölümü Yüksek Lisans Öğrencisi, Ankara/Türkiye, merveackl15@gma- il.com