Halk Anlatılarından Dizilere Sözün Dönüşümü Ve Bilge Tip Özelinde Deli Yürek / Kuşçu Örneği

19 Halk Anlatılarından Dizilere Sözün Dönüşümü ve Bilge Tip Özelinde Deli Yürek / Kuşçu Örneği Müzik, Oyun ve Eğlence sürdürürken kentin kıyılarına yerleşen ve televizyon tarafından yeniden büyülenen kitleler bu türden yayınlara ilgi göstermiştir. Heyecan, gerilim unsurlarıyla kurgulanmış, duygusallık ve göz- yaşı ile yoğrulmuş ardı bir türlü kesilmeyen “pembe diziler” […], kısa zamanda yazılı edebiyatın popüler romanlarının, magazin yayıncılığının fotoromanlarının ve sözlü kültürün halk hikâyeleri- nin yerini almıştır (Çevik, 2015: 35). Bu anlamda geleneksel sözlü kültür ürünlerinin televizyon ortamına aktarılması anlayışından yola çıkılarak söylenebilir ki, birincil sözlü kültür ortamında meddahların dilinden dinlenilen sözlü anlatıların yerini, yazının icadının ve teknolojik gelişmelerin gerçekleşmesinin ardından ikincil sözlü ortama gelindiğinde gelişen teknolojinin sunduğu yeni bir alan olan televizyon dünyasının ürünleri alır. Sözlü ortamdaki meddahların dilinden dinlenilen hikâye, ikincil sözlü ortamda izleme faktörü kuvvetlendirilerek televizyon dizilerine dönüşmüş- tür. Bu dönüşüm aynı zamanda hikâyeye ait olan ana kahraman, yardımcı tipler ve olay örgüsü gibi birçok unsuru da beraberinde getirmiştir. Hikâyenin unsurlarından olan ve ana kahramana rehberlik eden, öğütler veren, problemlere doğru çözümler sunan yapısının yanında söyleyişteki yeteneği, kahramana yoldaşlığı, önder ve adına eş bilge kişiliği, buna benzer birçok özelliğiyle ulu bilge tip, ikincil sözlü ortama gelindiğinde dizilerde varlığını birçok yönüyle dönüşerek de olsa korumaya devam etmiştir. Bildiride, sözün gücünü ve kültürün, zamana ve mekâna bağlı kalmaksızın dönüşümsel yönünü amaçlı örneklemle özele indirip kuvvetlendirmek için 1999-2002 yılları arasında Türk televizyonlarında yayınlanması sonrasında bu özellikte dizilerin artması faktörü de göz önünde bulundurularak, Deli Yürek adlı dizide geçen “Kuşçu” karakterindeki ulu bilge tip özellikleri incelenmiştir. Deli Yürek Türk televizyonlarında 1999-2002 yılları arasında yayınlanan Deli Yürek adlı dizisinin ana kahramanı Yusuf Miroğlu’dur. Dizinin hikâyesi: “Yusuf, askerliğini yapmış, geri dönmüştür. Mahalle halkı, annesi ve kız kardeşi tarafından coşku ve sevinçle karşılanır. Bu arada zengin bir ailenin kızı olan Feraye, kaza yaptığı arabasını, Yusuf’un çalıştığı tamirciye bırakır. Yusuf arabayı Feraye’nin evine götürdü- ğünde, gördüğü malikâne ve Feraye’nin ailesi onu bir hayli şaşırtır. Mahalledeki lokantaya sık sık uğrayan mafya babası Süslü, Yusuf için yeni bir hayata gidebileceği bir yoldur. Yusuf, Süs- lü’yü ziyarete gittiği gün, Süslü için kurulan bir pusuyla karşı karşıya gelir (www.sinemalar.com , 28.11.2017).” şeklinde ilk bölümünden başlayan olaylar silsilesiyle Yusuf mafyayla ve olaylarla karşı karşıya kalarak macerasına atılır şeklinde özetlenebilir. 1999 yılında ilk bölümü televizyon seyircisine sunulan Deli Yürek adlı dizide, ana kah- raman Yusuf Miroğlu, sözlü anlatının kalıpsal yönüne paralel olarak dizi boyunca çeşitli anti kahramanlarla çatışmaktadır. Ana kahramanın yanındaki yardımcı tiplerden olan ulu bilge tip, dizide Kuşçu ismiyle yer almaktadır. Kuşçu’nun dünya malıyla işi olmayan, kendini toplumdan soyutlamış duruşu ve kimsesiz oluşu, ana kahramana her koşulda yoldaşlık etmesi, öğütler vermesi, objektif eleştirileri, söyleyişteki kuvveti ve kıssadan hisse hikâyeler anlatarak doğruya yönlendirir yapısı onun kişi kadrosundaki ulu bilge tiple bağdaştırılması sağlayan özelliklerindendir.