Ihlara Vadisi ve Çevresi Kırsal Yerleşmelerinde Yapı Sanatı ve Geleneksel Yapı Ustalığı

123 Ihlara Vadisi Ve Çevresi Kırsal Yerleşmelerinde Yapı Sanatı ve Geleneksel Yapı Ustalığı Maddi Kültür 8.4. İnşaat Mevsimi, Çalışma Gün ve Saatleri Yörede inşaat mevsimi ilkbaharla birlikte havaların ısınmasıyla başlar ve kışa doğru ha- vaların soğumasıyla birlikte sona erer. Modern zamanlara kadar geleneksel toplumlarda mesai kavramının bulunmadığı ve havanın aydınlanması ile kararması arasında geçen sürenin çalışma saati olarak değerlendirildiği bir vakıadır. Yörede inşaat sahasında çalışma saatleri büyük ölçü- de güneşin hareketlerine göre ayarlanmıştır. Sabah erkenden başlayan inşaat çalışması akşam havanın kararmasına kadar devam eder. Öğlen vaktinden önce iş bırakılarak yemek ve dinlenme ihtiyacını gidermek amacıyla çalışmaya ara verilir. İnşaatlarda haftanın altı günü bilfiil çalışılır, cuma günü ise mübarek bir gün olarak kabul edildiği için genellikle çalışılmaz, çalışmak gerekirse Cuma vakti muhakkak işe ara verilir. 8.5. Mimari Faaliyetlerde Kullanılan Aletler İmar ve inşa faaliyetlerinde kullanılan aletler dört ana gruba ayrılabilir: 1.Taş ocaklarında kullanılan aletler: Külük, balyoz ve çivi. 2. İnşaat alanında kullanılan aletler: Ustanın inşa faaliyetinde kullandığı vazgeçilmez alet çekiç ve şaküldür. Bunun dışında kulandığı aletler çipri ipi/çırpı, külük/kulük, küsük, Manila, bal- yoz, şakül, terazi, yonu çekici/yonma çekici/iki ağızlı çekiç, yan çekiç (arka tarafı yuvarlak, ön tarafı tek ağızlı çekiç, arşın, gönye/konya/gonye, mastar, mala, teşkere/tezkere (çamur harcı, helik taşı vs. taşımak amacıyla). 3. Sıva işlerinde kullanılan aletler: Mala, tirfil, sünger, sıva küreği, tesviye ipi ve mastar. 4.Marangoz alet ve edavatı: Balta, keser, planya, ıskarpela, bıçkı, küştüre, rende, burgu, terazi olarak sayılabilir. 8.6. İnşaat Süreci İnşaat faaliyeti ustaların yanı sıra tüm ailenin ve hatta akrabaların ve komşuların da bizzat emek harcayarak katılabildiği; kolektif bir süreçtir. Akraba ve komşular teknik beceri gerekmeyen alanlarda karşılıksız çalışmışlardır 12 . İnşaat esnasında ailenin büyüklüğü, imkânları, ekonomik durumu ve özel ihtiyaçları da göz önünde bulundurulur. İnşaat için bir ya da iki duvar ustası yeterli olabilmektedir 13 . Duvarcının yanı sıra bir de yonu ustası, ayrıca taş, harç vb. taşıyan birkaç tane de amele/çırak gerekir. İnşaat ve inşaatın gerçekleştirildiği ortam doğası gereği çeşitli tehlikeler içerebilmektedir. İnşaatın hızlı ve güvenli bir şekilde -kaza ve yaralanma olmadan- ilerleyebilmesi uyum, güven ve işbirliği gibi temel kural- lara dayalıdır. Yaş, yetenek ve aşama açısından eşitsiz kişilerin birlikte, işbirliği ve uyum içerisin- de çalışmasını sağlayacak şey ise inşaatı üstlenen ustanın maharetidir. 12  “Ustalara para öderdik. Yalnız komşular birbirine yardımlaşma para karşılıksız, para yok. O ona çalışırdı, o öbürküne çalışırdı. Öyle emece usulü. Yani komşuluk usulü yani derler burda.” (K.K.1). 13  “İki usta filan oluyor. Bazen tek usta olur da işte birisi taş yonar, eğer taş binaysa birisi taş yonar birisi duvar örer. O duvar ören taş işine karışmaz, öbürkü yonu yapar, taşların ağızlarını güzelce düzeltir ve kişiler de sırtında semer şeklinde vurur şeyden, semer deriz biz burda yani, sözüm burdan dışarı eşşeğın semeri gibi semer vururlar, o taşları da kemer kayaların üzerine yüklerler kişinin, kişiye de koltuklarından yardım ederek merdivenlerden yokarıya kemere çıkarır o taşlara.” (K.K.1).