İzmir’de Yaşayan Bir Âşık: Âşık Ali Rıza Ezgi Ve Soküm

391 İzmir’de Yaşayan Bir Âşık: Âşık Ali Rıza Ezgi ve Soküm Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları Âşık Ali Rıza Ezgi için önemli anlardan biri de Kars’ta yapılan 1970’li yılların sonuna doğ- ru “Genç Âşıklar Yarışması”nda derece alması üzerine ustası İlhami Demir ve önceki Kültür ve Turizm Bakanlarından Rıfkı Danışman tarafından kendisine “Usta Âşık Unvanı” ve bunun yazılı belge “Beraatname” olarak verilmesidir. Âşık Ali Rıza Ezgi, 1974 yılında ekonomik nedenlerle İzmir’e göç etmiş ve İzmir kent merkezinde, kendisi gibi Kars ve Erzurum’dan göç edenlerin yoğun olarak yerleştiği Bayraklı İlçesi sınırlarında bulunan Alpaslan, Cengiz Han ve Muhittin Erener yerleşmiştir. Âşık Ali Rıza Ezgi, başta kendi mahallesi olmak üzere, İzmir’deki kahvehanelerde hikâye anlatarak ve çaldığı saz eşliğinde şiir söyleyerek (kendi ifadesine göre türkü söyleyerek) geçimini sağlamıştır. Âşık Ali Rıza Ezgi, İzmir’de kendi yöresinden insanların düzenlediği anma geceleri, düğünler ve der- nek toplantıları vb. pek etkinlikte özellikle saz çalıp, şiir söyleyerek hayatını sürdürmüştür. Diğer taraftan aşığımız ülkemizin çeşitli illerinde düzenlenen âşık yarışmaları, şenlik ve bayramlarına da katılmıştır. Bunlardan; Konya Âşıklar Bayramı, Sivas Âşıklar Bayramı, Kars Âşıklar Bayramı ve Çukurova-Adana Âşıklar Bayramı kendisi için özellikle önemli olup, bu bayramların çoğunda özellikle “Atışma Dalı”nda pek çok defa Birincilik Ödülü almıştır. Bunların yanında; Antalya İstan- bul ve Tokat gibi şehirlerde düzenlenen şenlik ve yarışmalara da katılan aşığımız için Berlin’de düzenlenen “Cumhuriyet Âşıklar Yarışması”nda “Cumhuriyet Ödülü” kazanması çok anlamlıdır. Bunların dışında; İzmir Âşıklar Yarışmasında Atışma Dalında Birincilik, Konya Âşıklar Bayramı’n- da “Sururi Ödülü”, Konya’da “Kayıkçı Kul Mustafa Ödülü”, Kars Âşıklar bayramında İrticalen Şiir Söyleme Dalında “Birincilik Ödülü”, Çobanoğlu Âşıklar Bayramı’nda “Âşık Kerem Ödülü”, Tar- sus’ta Karacaoğlan 7. Şiir Akşamlarında “Yılın Ozanı Ödülü” almaya hak kazanmıştır. Aşığımız; Almanya, Hollanda, Fransa, Belçika, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Türk- menistan, Rusya’da bulunmuştur. Bu ülkelere âşıklık geleneğiyle ilgili toplantılar ve yarışmalar için gittiğini belirten âşık, özellikle Almanya, Gürcistan ve Azerbaycan’a pek çok defa gittiğini be- lirtmiştir. Bunlardan Azerbaycan ve Gürcistan’da yarışmalara katılmış olup, bu yerlerde tanıştığı ve yarıştığı âşıklardan bazıları; Âşık Kamandar, Âşık Astan, Âşık Murat Kövrek, Âşık Zelmi Han Yakup, Âşık Termey Han, Âşık Âşık Mikayil Azaplı, Âşık Gülara Azaplı, Sadet Puta, Âşık Telli Borçalı Âşık Kemale, Âşık Ülduz, Âşık Zülfiye İbadova’dır. Âşık Ali Rıza Ezgi, belli sayıda çırak yetiştirmiş ve bu konuda da şunları söylemektedir; “Usta âşıklardan aldığım bütün bilgileri yetiştirmiş olduğum çıraklarıma aktardım. Çıraklarım Nev- ruz Ali Çiçek, İrfan Erdağı, Murat Ozanoğlu ve Metin Bulutlu’dur.” Âşık Ali Rıza Ezgi, Güldane Ezgi ile evli olup 5 çocuk babasıdır. 2010 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yaşayan İnsan Hazinesi” olmaya hak kazanan Âşık Ali Rıza Ezgi kendi ifadesiyle; “Âşıklık kültürünü yokluk ve yoksulluk içinde hiçbir sosyal hakka sahip olmadan devam ettirdim. Türk halk edebiyatına birçok halk hikâyesi ve halk şiiri kazandırdım. Kültür Bakanlığı tarafından çıkarılan ‘Halk Hikâyeleri’ adlı kitapta usta malı 4, kendi eserim 2 halk hikâyesi yayınlandı. Ayrıca, anlattığım Köroğlu kolları Metin Ekici tarafından Amerika’da hazırlanan doktora tezinde yer aldı, ama bakanlığımdan hak ettiğim halde, ‘Yaşayan İnsan Hazinesi” olduğuma dair belgemi ve ödülümü’ alamadım.” diyerek, sitem etmektedir.