Kosova Türk Hikâyesinde Manevi Kültür Taşıyıcısı Olarak Anne Tipi

81 KOSOVA TÜRK HİKÂYESİNDE MANEVİ KÜLTÜR TAŞIYICISI OLARAK ANNE TİPİ Yrd. Doç. Dr. Elsev BRİNA LOPAR 1 Giriş Kosova Türk Edebiyatında yer alan eserlerde anne tipi, üzerinde yoğun olarak durulan tiplerdir. Kahramanlar, hikâye veya romanın geçtiği zamanda annesiyle beraber olmasa da çağ- rışımlar yoluyla annesini anımsarlar. Kahramanların annenin yanında büyükannesi dedesiyle ya- şamaları, psikolojik gelişiminde önemli bir noktayı oluşturur. Kahramanların bir kısmında özellikle uzaklarda bulunduğu zaman annesini kaybetme korkusu yerleşir. Hasan Mercan’da anneden zarar gören aile söz konusudur. Anneden kaynaklanan sorunlu aile, karı-koca iletişimsizliği, ge- çimsizliği etrafında ele alınmıştır. “Sel” isimli romanda ilk çocuğunu kaybetmiş olan annenin ikinci oğlu olan Salim’le ilişkisini etkiler. Annede aşırı bağımlılık, oğlundan ayrılma korkusu mevcuttur. Bazı eserlerde, anneyi kaybetme duygusu kahramanın diğer kadınlarla ilişkisini de et- kiler. Bazen de kahramanların beraber olduğu kadınlar annesiyle olan ilişkisini tam ters biçimde etkiler. Beraber olduğu, tanıştığı kadınlarla onları kaybetmekten korkarak aşırı bağlılıkları ya da ayrılmadıkları görülür. Süreyya Yusuf’un “Öyküler” isimli eserinde ise ölmüş olan bir anneye karşı hissettikleri, çocuk etrafında ele alınmıştır. Anne çocuk ilişkisi ise sıcaklık, güvende olma isteği ile anne arayışında işlenir. Kültür Taşıyıcısı Olarak Anne Tipi Hikâyelerin bir kısmında babasız bin bir güçlüklerle oğullarını büyütmeyi, onlara sahip çıkmayı başaran anne tiplerine de rastlamak mümkündür. Süreyya Yusuf’ta olduğu gibi oğulla- rını kaybeden anne tipleri de hikâyelerde yer alır. Anne tiplerinin birçoğu çoğu zaman kocasının sözünden çıkmayan iyi niyetle yaklaşmaya çalışan kadın tiplerine örnektir. Bu kadınlar kocaları 1  Ukshin Hoti Prizren University, Prizren/KOSOVA, elsevbrina@gmail.com