Kültür Endüstrisinin Geleneksel Kına Giyiminde “Kaftan”ı Popülerleştirmesi Üzerindeki Rolü

369 KÜLTÜR ENDÜSTRİSİNİN GELENEKSEL KINA GİYİMİNDE “KAFTAN”I POPÜLERLEŞTİRMESİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ Zeynep İrem DEĞER 1 Giriş Kültür endüstrisi terimi 20. yüzyılda Adorno ve Horkheimer’ın “Aydınlanmanın Diyalektiği” adlı eserlerinde karşımıza çıktığında kültürün ekonomik bir kaynak olması bakımından olumsuz bir yaklaşım taşımaktaydı. Onlara göre kültür endüstrisi; “hayatın her alanının, kültürün metalaş- tırılması, tektürleştirilmesi yani şeyleştirilmesidir”. Adorno ve Horkheimer, kültürün metalaştırıl- masını hâkim ideolojinin hem ekonomik hem de ideolojik olarak kitlelerin bilincinde yeniden üre- tilmesi şeklinde açıklamıştır (Kara, 2014: 51). Adorno, “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken” adlı makalesinde ise kültür endüstrisinin “eski olanla tanıdık olanı yeni bir nitelikte birleştirdiğini” belirtmektedir (Adorno, 2003: 89). Adorno’nun yaklaşımına göre kültür metaya dönüştürülerek tüketime hazır hale getirilmektedir. Kulak, Adorno’nun tanımlamalarından yola çıkarak kültür en- düstrisinin genel bir tanımını yapmaktadır: “Kültür endüstrisi ya da eşdeyişle endüstriyel kültür, müzik, sinema, edebiyat gibi her türden kültürel öğenin ve etkinliğin meta formunda üretildiği ya da metalaştırıldığı, böylece sıradan nesneler gibi alınıp-satılabilir bir hale dönüştürüldüğü ve bu kültürel ürünler aracılığıyla rasyonalizasyona dayalı bir kültürün inşa edildiği bir süreçtir” (Kulak, 2017: 88). Kültürel endüstrilerin tüketime dayalı oluşturduğu bu sistemin içerisinde bireyin istek ve arzuları da sistem tarafından şekillenmektedir. 1  Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Bölümü Doktora Öğrencisi, e-posta: zeyne- piremf@gmail.com