Kültür Koruma Ve İnternet: Diş Hediği Geleneği

426 Hilal ERDOĞAN AKSU T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ortaya koyması yönüyle önemlidir. İnternetin gelenek aktarımındaki rolü anne bloglarında açıkça görülmektedir. Yurtdışında yaşayan ve klinik psikolog olduğu anlaşılan bir anne, blogunda diş hediği geleneğiyle ilgili şunları yazmıştır: “Yurtdışında yaşadığım için midir nedir, son yıllarda bu tip gelenekleri ya- şatmaya azmetmiş haldeyim. Daha önce bebeğin “40 banyosu ve 40 uçurması” geleneğinden burada bahsetmiştim, şimdi de ilk dişi çıkan bebeğe yapılan “Diş Buğdayı” ya da bazı yörelerde anıldığı gibi “Diş Hediği” geleneğimizden bahsede- ceğim. Açıkçası ben bu geleneği bebeğim olana ve anne bloglarını okumaya başlayana dek hiç duymamıştım, hiç görmemiştim ama bana çok sevimli ve neşeli bir gelenek gibi geldi ve aslında çooook eski bir Anadolu geleneği ama biz Y kuşağı Amerikan filmleriyle ve kültürüyle harmanlanıp büyüdüğümüz için “tooth fairy”yi mesela çok daha iyi biliyoruzda bu geleneği hiç duyma- mış olabiliyoruz. Olmayalım :)” (öğrenen anne). Kendi kültürünü bilmemeye yönelik öz eleştiri içeren bu ifadeler, geleneğin anneden kı- zına geçen klasik bir aktarımla gerçekleşmediğini göstermektedir. “Anne bloglarını okumaya başlayana kadar” bu gelenekten haberdar olmama ifadeleri kişinin geleneği elektronik ortamdan öğrendiğini göstermektedir. Bir başka anne de bu gelenekten, takip ettiği bir internet sitesi saye- sinde haberdar olduğunu belirtmektedir: “ Aslına bakarsanız oğlum olmadan önce adını hiç duymadığım bir olaydı bu diş buğdayı partisi. Ben geleneklerden pek anlamam ve bilmem lakin insanın evladı olunca onunla ilgili herşeyden haberdar olup yapmak istiyor. Benim bu parti ile tanışmam da üye olduğum internet sitesi sayesinde oldu. Dişleri çıkan bebeklerin anneleri diş buğdayı partisi fotolarını paylaşıyorlardı .” (Ka- an’ın güncesi). “Misafirlerim için hazırladığım diğer bir sürpriz bir diş buğdayı geleneği: Diş buğdayı bardaklarından birinin içine streç filme sararak attığım 5 kuruş (Esasen bir çeyrek altın atılırmış ama ben biraz cimriyimdir:) Bardağında bu 5 kuruşu bulan mi- safir kızıma hediye alacak. Bu işin raconu böyleymiş:) Ben de internette yaptığım araştırmalardan öğrendim; söyleyenlerin yalancısıyım :)” (sormabulmadünyasi çokbilmiş). “Yemek faslı bitince sıra buluşmamıza vesile olan Aras’a Diş Buğdayı ritü- ellerini gerçekleştirmeye geldi. İnternetten okuyup araştırdığım bilgilere dayanarak Aras’ın dişlerinin rahat, düzgün ve inci gibi çıkması için iyi temennileri simgeleyen bir kaç şey yaptık önce.” (yemekhane). Bahsedilen annelerin ortak özelliği diş hediği geleneğinden çocukları olduğunda haberdar olmalarıdır. Bu durum, geleneğin yaşamasında etken rol oynayan kuşaktan kuşağa aktarımda- ki “anneden görerek öğrenme” olgusunun dönüşüm yaşadığını göstermektedir. Ancak gelenek, kendine her koşul altında bir aktarım aracı bulabilmektedir. Annelerin geleneği internet ortamında