Maddi Kültür

441 GELENEKSEL TEKSTİL SANATLARI ÖRNEĞİNDE GELENEKSEL BİLGİ VE BECERİNİN AKTARIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Doç. Dr. Yüksel ŞAHİN 1 Giriş: Bilindiği üzere geleneksel yaşam biçimlerine bağlı üretim biçimleriyle ihtiyaçlar doğrultu- sunda gelişen ve çoğu mesleki bir alanı oluşturan ve geleneksel öğretide bir anlamı olan üretim biçimleri ve ürünler el sanatları kapsamında sınıflandırılmaktadır. Bu bağlamda geçim sağlayan, ekonomik getirisi olan ve aynı zamanda örf- adetler gereği gereksinim duyulan eşyaları üretmek amacı çerçevesinde gelişen el sanatları ile günümüz üretim biçimlerini karşılaştırmak anlamlı olmayacaktır. Karşılaştırmak yerine, yoğun bir biçimde üretimi devam eden ve yine bazı gereksi- nimler doğrultusunda ortaya çıkmış olan tekstil el sanatları üzerinden el sanatlarının günümüzde- ki durumunu ele almak mümkün olabilmektedir. Burada el sanatlarının tarihsel süreçte hangi bileşenlerle oluştuğu, geliştiği ve değiştiğini artık ifade etmemize gerek olmadığı kanaatindeyim 2 . Ancak geleneksel teknik ve bilgi ile üretimi halen devam eden tekstil el sanatları bakımından bize veriler sunan bazı örnekler olduğunu be- lirtmek gerekmektedir. Bu bildirinin konusu, üretici insan gücünün, kırsal ve kentsel yaşam biçim- lerinde el becerisi isteyen bazı üretim biçimlerinde geleneksel el sanatlarını kendisine referans aldığı noktasından hareket emektedir. Tekstil el sanatları, günümüzde çoğunlukla kadınların el becericileriyle diğer el sanatlarından farklı olarak çeşitlenmekte ve yeni önermelerle yaşamaya devam etmektedir. 1 Anadolu Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Moda Tasarımı Bölümü, Eskişehir. yukselsahin@ anadolu.edu.tr 2 Bkz. (Sürür. A). 1985, Geleneksel Türk Sanatlarında Desenleme ve Kompozisyon Yöntemleri, Sanat Üzerine, Hacettepe Ünv . GSF Yayınları, Ank. 81- 89 s.