Maddi Kültür

445 Geleneksel Tekstil Sanatları Örneğinde Geleneksel Bilgi ve Becerinin Aktarımı Üzerine Bir Değerlendirme Maddi Kültür toptancılarından alınan ince dokulu, otantik desenli kumaşlardan yazlık giysiler yapılmaktadır. Kumaşlar top halinde alınmakta, yaz boyunca üretime olanak tanımaktadır. Res. 7.8. Kaş- Kekova Üçağız Köyü, yazlık giysi atölyesi, 2017, Fot.: Y. Şahin. Böylece malzeme ihtiyacı mevsim gelmeden önce sağlanmış olmaktadır. Renkli dikiş ip- likleri, oyalar için naylon iplikler, boncuklar neredeyse her evde bir depoda yer almaktadır. Ço- cuk, kadın ve erkek için üretilen giysiler; şalvar, bol kesim pantolon, gömlek, elbise, etek, tek başına büyük bir şal olarak tespit edilmiştir. Bu yeni gelişim Üçağız’lı kadınların geliştirdikleri yeni bir üretim biçimidir. Birkaç dikiş makinesi, ütü ve kumaş rafları ile atölye haline dönüştürdükleri evlerinin bir bölümünde üretime devam etmektedirler. Oldukça zengin desen ve renk çeşnisi ku- maşlarla yapılan ve döner askılarla alıcılarına doğal atölye ortamında sunulan giysilerden günün modasına uygun bir yaklaşım beklentisi olmamalıdır. Çünkü burada köylü kadınlar, dikimi kolay olan ve en fazla 3-4 farklı kesim- dikim özelliği olan giysileri üretmekte alışkanlık kazanmışlardır ve bunları seri biçimde üretebilmektedirler. Bu giysiler yaz tatili sırasında giyilmeğe uygun rahat, güneşten koruyan, hafif giysilerdir. Burada tıpkı geleneksel yaşam biçimlerinin ihtiyacında olduğu gibi zorunlu bir nedene bağlı gelişen üretim başlamıştır. Giysiler onların giyim alışkanlıklarından farklı ancak, turistlerin tatil gereksinimlerine uygun giysilerdir. Kendi stillerini yarattıklarını ifade edebileceğimiz kadınlar, sahip oldukları bilgi ve beceriyle bu işleri geliştirmişler ve ustalık isteyen becerileriyle yaptıkları işlerde hem çeşitlemeler önerecek kadar gelişmişler hem de zamanı hızla kullanma konusunda bir deneyim kazanmışlardır. Giysilerin kesimlerinde geleneksel giysilerin kesim bilgisi gözlemlenmektedir. Değerlendirme ve Sonuç: Bu üç örneğin genel değerlendirmesini aşağıdaki gibi ifade edebiliriz. Her üçünde de teks- til el sanatları gelenekteki yer aldığı halinden farklı amaçlar için üretilmektedir. Yeni ürünler gele- neksel gereksinimler (örf, adet, gelenekler- görenekler) çerçevesinde değil, ekonomik kaygı ile hediyelik eşya statüsünde üretilmektedir. Bu ürünlerin üretimi aşamasında gelenekle olan bağı üretim teknikleridir. Burada tekhne/ teknik bilgi ve bunları uygulayabilme yeteneği ve becerisi konusudur. Bu bağlamda beceri konusu önem kazanmaktadır. Beceri konusu Zonguldak’ta tespit edilen işlemecilik örneği ile irdelenebilir. Zonguldak araştırmasından elde edilen tespit; geleneksel tekniklerin, yapma- etme becerisinin, yapma-