Maddi Kültür Öğeleri Olarak Cami, Türbe ve Eski Eserlerin İkinci Abdülhamidin Batılılaşma Anlayışı Çerçevesinde İşlevi

163 MADDİ KÜLTÜR ÖĞELERİ OLARAK CAMİ, TÜRBE VE ESKİ ESERLERİN II. ABDÜLHAMİD’İN BATILILAŞMA ANLAYIŞI ÇERÇEVESİNDE İŞLEVİ Yrd. Doç. Dr. İsmail Erim GÜLAÇTI 1 Giriş İnsan gözünün çalışma sistemine öykünerek bu sistemin ilkelerini optik ve kimya bilimlerinin yüzyıllardır damıttığı birikimle taklit etme çabası sonucunda 19. Yüzyıl’da hayat bulan fotoğraf ‘an’ı kaydedip sergileme gücü ve bu durumun yarattığı ‘gerçeklik’ algısından dolayı mo- dernleşmenin tarihiyle iç içe geçerek sadece 19. Yüzyıl’a değil 20. ve 21. Yüzyıllara da damgasını vuran buluşlardan biri olmuştur. İcat edildiği 1839’dan başlayarak modernleşmenin izlerini taşıyan ve hızlanmasına hizmet eden çok önemli bir teknolojik gelişme olan fotoğraf yarattığı toplumsal etkilerle de kültürel dönüşümün simgelerinden biri haline gelmiştir. Peşi sıra duyurulan buluşlarla yeni bir dünya ‘düzeninin’ doğduğu ve sosyo-ekonomik ve kültürel hayatın kökten değiştiği 19. Yüzyıl’da fotoğraf, ‘gerçeği’ ulaşılabilir kılmasıyla tüm bu dönüşümle yükselen Modernizmin başta gelen simgelerinden biri olmuştur. 19. Yüzyıl sonlarında giderek güçlenen Modernizm’in ayrılmaz bir parçasına dönüşen fo- toğrafa yüklenen gerçeği saptayıp yansıtma niteliği, fotoğrafı duyulardan gelen bilginin sadece akıl, mantık ve deney yoluyla doğrulanabileceğini ileri süren (Adjukiewicz, 1994) ve 19. Yüzyıl’da altın çağını yaşayan Pozitivist düşüncenin vazgeçemeyeceği bir gözlem yapma, kanıt toplama ve sınıflandırma aracı haline getirmiştir. 19. Yüzyıl’ın egemen gücü Batı dünyasında bilimi, sanatı ve bilim ile sanatın ilişkisini yeniden şekillendiren fotoğraf, Doğu’nun kent hayatı, tarihi anıtları, sö- mürgecilik kaynakları ile insanlarının etnik ve mesleki ‘tipler’ olarak görsel kaydının tutulduğu bir ‘araştırma’ aracı olmuştur. Bu niteliğiyle fotoğraf Batı’nın Doğu’yu kendi zihninde ürettiği kavram ve tipolojilerle açıklama çabasına hizmet eden bir teknolojiye dönüşmüştür. 1 Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi