Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri

48 Dr. Songül ARAL T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı toz karışım boşlukları doldurmaktadır. Soğuduktan sonra tesviye yapılarak çapak ve pürüzlerden arındırılmakta ve parlatılmaktadır. Kabartma Gümüş plakanın üzerine çekiç kullanılarak, kalıp kabartma aletleri ile içten (tersten) veya dıştan çekiçleyerek desen yapma işidir. Kalıpla kabartmada gümüş plaka ısı ile tavlandıktan son- ra üzerine desen kalıbının konularak dövülmesi ile desen kabartma şeklinde oluşmaktadır. Telkâri Haddeden geçen gümüş tellerden desenin dış çerçeveler için kalın olan teller kullanılmak- tadır. İnce olan teller çerçeve yapılan kalın tellerin içine dolgu desenler yapmak için şekil verilerek kullanılmaktadır. Hazırlanan desenlerin tokmak ile üzerlerinden hafifçe geçilerek ezilmekte ve kaynak ile birleştirilmektedir. Tel, farklı kalınlıktaki metal çubuklar üzerine düz olarak sarılmakta boydan dikey şekilde kesilmekte ve elde edilen her boyda ki halkalar desenlerde kullanmaktadır. Tel bükme Tellerin bir birine sarılarak bükülmesi ile elde edilen sarmal gümüş telin, tepelik aynasının üstüne dış kenarına gelecek şekilde hat yapılarak kaynaklanması işlemidir. Mıhlama Tepelik süslemesinde kullanılan taşların, boncukların zemin üzerindeki metal yuva içine yerleştirilmesi işlemine mıhlama denilmektedir. İki şekilde yapılmaktadır. Taşın üzerine metal tırnaklar yapılarak yuva içine yerleştirilmesi işlemine tırnaklı mıhlama, yuvanın çerçevesinin taşın üzerini çevreleyecek şekilde aynı seviyede kapatılması işlemine sıvama mıhlamadır. Güherse Gümüş halkaların veya eşit kesilen gümüş parçacıkların, kömür tozu tabakası üzerine açı- lan küçük çukurların üzerine yerleştirilerek ısıtılıp eritilmesi işlemi ile oluşturulan küçük kürelerin, tepelik aynası üzerinde, tasarlanan desenlerin içine yerleştirilmesi ile yapılan süslemedir. 3.1.4. Motif ve Kompozisyon Özellikleri Tepeliklerin süslemelerinde bitkisel, geometrik, sembolik motiflerin kullanıldığı görülmek- tedir. Stilize bitkisel desen motifleri; yaprak, çiçek, badem, kıvrım dal, laledir. Tepeliklerde, geometrik ve şematik süslemeler bir arada kullanılmıştır. Geometrik süs- leme motiflerinden çizgiler çeşitli şekillerde kullanılmıştır. Bu çizgiler; düz, verev, zigzag, oval olarak tepelik aynalarında desenler oluşturacak şekilde kullanılmıştır. Noktalardan oluşturulan zemin desenleri içinde motifler yer almaktadır. Bunlar daire, baklava dilimidir. Sembolik motif- lerden; yıldız, damla, çarkı-ı felek, altı köşeli yıldız, zincir veya zencerek diğer geometrik desen motifleridir. Halkaların sıralı şekilde zencerek olarak tanımlanan deseni tepeliklerde yüzey süs- lemesi olarak kullanılmıştır. Arapça yazılı süslemeler ise penezlerde kullanılmıştır. Tepeliklerin çevresinde ise; savat ile yapılan çizgilerin dışta çerçeveler oluşturduğu, telkâri ile zencerekler ya-