Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri

49 Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri Maddi Kültür pıldığı veya tel bükme ile dairesel hatlar şeklinde kullanıldığı görülmektedir. İncelenen tepeliklerin tamamında geometrik süsleme mevcuttur, 19 adetinde ise geometrik ve bitkisel süslemenin bir arada kullanıldığı görülmüştür. 4. SONUÇ Malatya il merkezinde ulaşılabilinen ve incelenen madeni tepelik örnekleri teknik olarak üç grupta toplanabilir; 1.grupta Savatlı madeni tepelikler ; bu tepeliklerin dış kenarları dilimli veya düz daire form- ludur. Bükme zincir veya kazıma savat ile dış merkezde daire sınırları mevcuttur. Sınırlar içine stilize kıvrım dal yaprak ve çiçeklerin kazıma tekniği ve savat doldurulması ile oluşturulan çiçek motifleri lale, yıldız ve menekşe desenlenmiştir. Tepeliklerin alt başa oturan bölümünde üç ile beş arasında değişen perçin çivisinden yapılan halkalar kaynak yapılmıştır. Tepeliklerin dış kenarla- rında ise tepelik çevresine eşit aralıklarla kaynak yapılmış sallantı zincirlerinin takılacağı halkalar mevcuttur. Sallantı zincirleri halkalar veya düz gümüş çivilerin uçlarından halka yapılması ile oluşturulmuştur. Uçlarında değişen çaplarda penezler bulunmaktadır. Penezlerin üzerinde kazı- ma desenler, yuvalı taş ve telkâri süslemeler bulunmaktadır. Tepelik kubbeleri tepelik aynasının orta merkezinde bulunan deliğe geçirilen perçin çivisi ile sabit hale getirilmiştir. Kubbe üzerleri tepelik aynası ile uyumlu olacak şekilde kabartma, kazıma, telkâri desenlidir. Bazılarında tırnaklı veya sıvama tekniği ile taş kakma yapılmıştır. 2.grup Telkâri madeni tepelikler ; bu grup tepeliklerin yapım tekniği olarak telkâri formların bir araya getirilerek bütünü oluşturması ve düz plaka tepeliklerin üzerine süsleme öğesi olarak telkârinin kullanıldığı tepelikler olarak iki gruptur. Tel sınırlar içine tellerden yapılan desenlerin yerleştirilmesi ile oluşturulan telkâri plakaların birleştirilmesi ve kaynaklanması ile elde edilen formlar bir araya getirilerek tepelik oluşturulur. Bu tepeliklerin kenarları dilimli veya tel çerçeveden daire biçimli kubbeleri telkâriden kaynak yapılmış ortasında mıhlama taş konulmuştur. Telkâri plakaların üzerlerinde kesme küçük plakalardan baklava dilimleri, güherseler, yuvalı süsleme- ler mevcuttur. Tepelik aynasının yalın plaka olduğu ve üzerine telkâri süslemelerin yerleştirildiği ikinci grupta ise sallantı zincirleri mevcuttur. Çevresi sallantı zincirlerinin asıldığı halkalar eşit aralıklı yer almaktadır. Sallantı zincirlerinde değişen ölçülerde penezler takılmıştır. Penezler düz plakadan daire formlu üzeri belirsiz yazılar ve desenleri mevcuttur. Bir kısım penezler döküm stilize çiçek ve yaprak formludur. 3.grup Kabartma desenli madeni tepelikler; yekpare plakalar içten kabartma ile desenler oluşturacak şekilde tasarlanmıştır. Geometrik desen kompozisyonları; altı köşeli yıldız, çarkı- felek, yıldız, yıldız çiçeğidir. Yıldız kesişmeleri içine ana desenden daha küçük stilize bitkisel yaprak, çiçek ve şematik damla motifleri yer almaktadır. Kubbe kaynak yapılarak tepelik aynasına yerleştirilmiştir. Tepelik çevresinde yer alan eşit aralıklı kaynak yapılmış halkalardan sallantı zincirleri eklenmiştir. Zincir uçlarında bulunan küçük plakalar yer almaktadır. Bu plakalara telkâri dolgulu halkalar ve penezler eklenmiştir. Sallantılı penezlerin üzerinde belirsiz desenler ve yazılar mevcuttur. Geleneksel yöntemlerle yapılan üretimlerde kullanılan tekniklerin ve çoğunluğu el üretimi