Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri

51 Malatya Beşkonaklar Etnoğrafya Müzesi ve Akcebe Koleksiyonunda Bulunan Madeni Tepelik Örnekleri Maddi Kültür bileşimiyle kaplamaktadır. Kaplanan savatlı yüzeyi fazla hareket ettirmeden alttan ısıtmaktadır. Isınan yüzey içine eriyen savat bileşenleri girerek boşlukları doldurmaktadır. Donması beklenen yüzey daha sonra eğelenerek fazlalıklar giderilmektedir. Son aşamada zımpara vurulmakta de- sen ortaya çıkartılmaktadır. Malatya merkezde ve yakın köylerde kullanılan ve çevre illere de gönderilen özellikle tepe- liklerde kullandığı telkâri çalışmalarında; telkâri ince işçiliktir diye eklemektedir. Telkâri parçaları birleştirirken toz kaynak kullandıklarını vurgulamaktadır. Tellerin tek tek kaynak yapılarak deseni oluşturduğunu belirtmektedir. Tepeliklerin alt düz satıh plaka üzerine telkâri işlemelerle ikinci bir yüzey oluşturularak yapıldığını belirtmektedir. Tüm takıları üretirken toz kaynak kullandığını özellikle vurgulayan İlhami usta, toz kaynağı kendisinin elde ettiğini belirtmektedir. Altını erittiklerini kalem şeklindeki kalıba döktüklerini belirt- mektedir. Kalem şeklindeki bu dökümü saatlerce eğeleyerek toz haline getirdiklerini ve kaynak tozu olarak kullandıklarını vurgulamaktadır. Takı üretiminde kullandıkları kalıpları genellikle er- meni ustalardan görerek ve izleyerek kendilerinin elde ettiklerini belirtmektedir. Koleksiyoner incelemelerinde tespit edilen tepeliklerin bir kısmının satın alma bir kısmının aile hatırası olarak saklanması sonucunda oluştuğu bilgisine ulaşılmıştır. Madenin geri dönüşüm özelliği sebebiyle birçok takının günümüze ulaşamadığı, mevcutların ise anı niteliğinde kuyumcu koleksiyonerler tarafından korunduğu sonucu ortaya konmuştur. Bildiri çalışması genel ve alt amaçlarına ulaşılmıştır. Malatya İl Merkezinde Bulunan Ma- deni Tepeliklerinin Beşkonaklar Etnografya Müzesi örnekleri ile Akcebe kuyumculuğa ait tepelik örneklerinin; malzeme, boyut, yapım teknikleri, süsleme, motif, desen ve kompozisyon özellikleri tespit edilmiş ve incelenmiştir. Elde edilen bulgulardan yola çıkılarak araştırmanın metni oluştu- rulmaya çalışılmıştır. İl de bir kuyumculuk müzesi projesi ile madeni takıların geçmiş ve günümüz arasındaki değerlendirmelerinin bir arada sunulacağı mekânın varlığı araştırma sonuçlarının öneriler kısmında sunulmaktadır. Geçmişte Malatyalı kuyumcu ustalarının elde ürettiği yöresel özellikli takılar ile bu takıların yapımında kullandığı el aletlerinin ve araçlarının kültür varlıklarına kazandırılması müze projesi ile mümkün olabilecektir. Not: Kapsamlı teknik incelemesi yapılan tepelikler bildiri metninin yayım kuralları çerçe- vesinde 27 adet görsel örneğe indirilmiş, görsel örneklere ait bilgi formları kaldırılmıştır. Üç gruba ayrılan tepeliklerin her bir gruba ait bir adet gözlem fişi düzenlenerek bildirinin sayfa sınırlaması- na uygun hale getirilmesi sağlanmıştır. KAYNAKLAR • Akcebe, N.B. (2015). Akcebe Koleksiyonu. Malatya: Kuyumcular Çarşısı. • Anonim. (1986). Ana Britanica. İstanbul: Ara. • Anonim. (1987). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. İstanbul.