Müzik, Oyun ve Eğlence- Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Çalışmaları

47 Mersin İli Köy Seyirlik Oyunlarından Deve Botlatması ve Âşuk-Mâşuk Oyunu Müzik, Oyun ve Eğlence yazılı kaynaklardan elde edilen bilgilerden yararlanılarak oyunların önceki ve günümüzdeki icra şekilleri üzerine tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur. Köy meydanında kadın-erkek, yaşlı-çocuk herkesin rahatlıkla izleyebildiği bu oyunlarda, kırsal çevre insanının hayata bakışını, yaşamını, doğadaki olaylar karşısındaki düşüncelerini ya da inanışlarını takip etmek mümkündür. Bu yönüyle çalışmamızda incelemeye alınan oyunların sosyokültürel hayattaki önemi, anlamı ve işlevleri konusuna da değinilmiştir. 1. Mersin’de Oynanan Deve Botlatması ve Âşuk-Mâşuk Oyunu İnceleme alanı Mersin ilinde özellikle kırsal çevrelerde inanç ya da eğlence amaçlı olup, oynayanların kıyafet değiştirerek, makyaj yaparak kendisinden başka bir varlığı taklit ederek ya da canlandırarak icra ettikleri pek çok seyirlik oyun vardır. Oyunların yoğun olarak yer aldığı ilçeler ise sırasıyla Mut, Silifke ve Tarsus’tur. Özellik- le Mut’un Çamlıca (Beci), Hacıahmetli, Yalnızcabağ, Tekeli, Çömelek ve Çukurbağ köylerinde, bu oyunların daha yaygın olduğu görülmektedir. Bahsedilen yerleşim alanlarında “arap oyunu, değirmen döndürme oyunu, singurdu oyunu, köşker oyunu, saya oyunu, deve botlatması oyu- nu, âşûk-mâşuk oyunu, çoban oyunu, berber oyunu, deve katarı oyunu, çift sürme oyunu, katır oyunu, küttü oyunu, kızgın taş oyunu vb. “ (Seyhan, 1966: 4183; And, 1983: 50; Yıldırım, 1987: 11-18; Hallaç, 1996: 38-42; Başuğur, 1996: 21-28; Çıblak, 1999:234-245; Özçörekçi, 1998: 98- 100) şeklinde sıralayabileceğimiz çeşitli oyun örnekleri bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmının hayvanların üreme zamanlarında, hasat sonu vb. yılın belirli dönemlerinde bir kısmı da eğlence amaçlı olarak köy meydanlarında ya da evlerin bahçelerinde oynandığı tespit edilmiştir. Oyunla- rın yoğun olarak gelenekte yer aldığı yerleşim alanları ise konar-göçer yaşam tarzını sürdürmüş obalar ya da yakın zamanda yerleşik hayata geçmiş köylerdir. Bu alanlarda yaşayan halkın en önemli geçim kaynağı hayvancılık, tarım ve bağ-bahçe işleridir. Çalışmamıza konu edindiğimiz deve botlatması ile âşuk-mâşuk oyunu ise Mut ilçesi sınır- ları içerisindeki Çukurbağ ile Hacıahmetli köylerinden tespit edilmiştir. Çukurbağ köyü, Mut›un yaklaşık 20 km doğusunda, Mut-Kırobası yolu üzerindedir. Coğ- rafi konumu dağlık olduğu için ekilecek toprağı kısıtlıdır. Halkın geçim kaynağı ise küçükbaş hayvancılık ile bağ-bahçe işlerine dayanmaktadır. Bahçe işlerinde önceleri bağcılık önde gelirken sonradan elma yetiştiriciliği ön plana çıkmıştır. Köy, çukur bir vadide kurulduğu ve başlangıçta bağcılıkla uğraşıldığı için “Çukurbağ” adını almıştır. Köyün çevresi ormanlık alandan oluşmak- tadır. Hane sayısı 150’ye, nüfusu 700’e yakındır. Köyde iş olanaklarının kısıtlı olması dolayı- sıyla yaklaşık 100 hane farklı iş bulabilmek amacıyla köyden taşınmak zorunda kalmıştır. Bu sebeple köy nüfusu neredeyse yarı yarıya azalmıştır. Köyde kalanlar da dar gelirlidir. Köyün bir ilkokulu bulunmakla birlikte öğrenciler taşımalı sistemle Mut›a gönderilmektedir. Çukurbağ›ın ca- misi, bir kitaplığı ile iki kahvesi bulunmaktadır. Elektrik ise köye geç dönemde, 1986 yılının şubat ayında, gelmiştir. Köyün en belirgin özelliği gelenek ve görenekler açısından oldukça zengin bir görünüme sahip olmasıdır. Özellikle elektriğin Çukurbağ›a geç gelmesi, köy çevresinin ormanlık