Nasreddin Hoca Fıkralarında Ölüm ve Öte Dünya Algısı

369 NASREDDİN HOCA FIKRALARINDA ÖLÜM VE ÖTE DÜNYA ALGISI Ebru ŞENOCAK 1 Giriş Nasreddin Hoca, hayatın bütün yaşanmış ya da yaşanması muhtemel anlarını, fıkraların kısa, öz ve yoğun anlatım dünyası içerisinde mizah ile harmanlayarak bizlere izletir. Böylece oku- yucu/dinleyici, hayata mizahın perdesi ardından bakarak düşünür, öğrenir ve tecrübe kazanarak olgunlaşır. Nasreddin Hoca fıkralarında, insanoğlunun kaçınılmaz sonu olan ölüm, kendi yaşanmış- lıklarımızı bulduğumuz gerçekliklerle ele alınır. İnsanlık tarihinin başlangıcından bugüne kadar ölüm kavramı, her zaman dikkati çekmiş ve “ Ölüm nedir? ” , “ Ölümden kaçış mümkün mü? ” , “Nasıl öleceğiz?” , “ Ölümden sonraki hayat nasıl? ” vb. gibi sorulara cevaplar aranmış, ölüm ile ilgili ritü- eller uygulanmış ve halk inanışları oluşturulmuştur. Doğumla başlayıp ölüm ile yeni bir doğumun eşiğine adım attığımız öte dünya, sahip olduğu bilinmezlikler, uyandırdığı korku ve kaygı duygu- larıyla insanoğlunu, psiko-sosyal anlamda etkilemektedir. Nasreddin Hoca, fıkralarında insanoğ- lunun bireysel ve toplumsal anlamda ölüm kavramına yaklaşımını farklı bakış açılarından ele alır. Konu, üç alt başlık halinde değerlendirilebilir: a. Dünya - öte dünya algısı b. Ölüm kaygısı ve korkusu c. Ölüm kaygısından kurtuluş yolları 1 Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ELA- ZIĞ, e-mail: esenocak@firat.edu.tr