Osmanlı Devlet Teşkilatı

1 4.2.5. Ordu TeĢkilâtı Anahtar Kelimeler: Osmanlı tarihi, Osmanlı devlet teşkilâtı, Osmanlı memleket yönetimi, Toprak yönetimi, Ordu teşkilâtı, Osmanlılarda eğitim-öğretim, maliye, dil, edebiyat, sanat. Devrin en mükemmel ordusunu kuran Osmanlılar zamanında kara ordusu üç kısımda mütalaa edilirdi: a. Kapıkulu askerleri: Devletin maaş verdiği askerdi. Her üç ayda ulûfe adı altında maaş alırlardı. Bunlar atlı ve yaya olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kapıkulu piyadeleri: Yeniçeriler, Acemi Ocağı, Cebeciler, Topçular, Top Arabacıları, Humbaracılar, Lâğımcılar gibi sınıflara ayrılırdı. Yayaların en önemli sınıf Yeniçeri Ocağı idi. 1362 yılında Sultan I. Murad tarafından kurulan bu teşkilât, 1826 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. Kapıkulu süvarileri: Sipahiler , Silahtarlar , Sağ ve Sol Ulûfeciler, Sağ ve Sol Garibler . b. Eyalet askerleri ve tımarlı sipahiler: Savaş zamanlarında eyaletlerden savaşa katılmak için gelen, sulh zamanlarında eyaletlerin korunması ile uğraşan askerî bir sınıftır. Topraklı süvari (tımarlı sipahiler) , yerli kulu askeri ve eĢkinciler olmak üzere dört büyük sınıfa ayrılırdı. c. Yardımcı kuvvetler ve Akıncılar: Kırm Hanlığı, Eflak ve Boğdan gibi beyliklerin askerleridir. Bilhassa tamamen süvari olan sayısı 100.000’e kadar çıkan Kırım kuvvetleri oldukça önemlidir. Akıncı Ocağı ise sınır boylarında yaşarlar. Yaz-kış demeden düşman arazisine baskınlar düzenlerler. Sefer esnasında orduya yol gösterirler, ana ordunun emniyetini sağlar, keşif görevi yaparlardı. Ayrıca yardımcı kuvvetler arasında Azaplar , yayalar , müsellemler , saklar ve yürükleri de sayabiliriz. Osmanlı donanması genel olarak ince donanma , çektiri sınıfı ve kalyon sınıfı olmak üzere üç bölümden ibaretti. Karasıoğulları’nın Osmanlı topraklarına katılmasıyla Osmanlı donanması güçlenmeye başladı. Bu konuda en büyük çabayı Fatih Sultan Mehmed gösterdi. Yavuz Sultan Selim zamanında Barbaros KardeĢler ve buna bağlı Türk korsanları yetiştiler. Bunların Kanunî zamanında Osmanlı hizmetine girmeleri Akdeniz’i bir Türk gölü hâline getirmiştir. XVI. yüzyılda her türlü savaş ve ticaret gemileri Türk tersanelerinde yapılabiliyordu. En ünlü Türk amiralleri arasında Kemal ve Burak Reis (II. Bayezid devri), Barbaros Hayreddin PaĢa , Oruç Reis , Turgut Reis , Salih Reis , Seydi Ali Reis , Piri Reis (Kanunî devri), Uluç Ali PaĢa (II. Selim zamanı), Cezayirli Hasan PaĢa ’yı sayabiliriz.