ESER ADI

16 gözde formu olan Farsça güfteli, uzun terennümlü Kar'lar. 17.yy. dan sonra yerlerini Türkçe klasik divan güfteli ve çok daha kısa terennümlü Beste ve Semai'lere bırakmış, 19. yy.da lirik güfteli romantik Şarkı'lar beste ve semailerin yerine geçmiş, 20. yy.da da aruzlu şarkılar yerlerini, güfteleri hece veya serbest vezinlerle yazılmış Fantezi'lere bırakmıştır. Osmanlı müziğinde kullanılmış olan başlıca formlar: A. Cami müziği (özelliği yalnız sesle icra edilmesidir). a) Usulsüz okunanlar:Münacat, Ezan, Kaamet, Salat-u Selam, Tekbir, Mersiye b) Usullü okunanlar: Cumhur, Tevşih ve Tesbih gibi İlahi türleri B. Tekke müziği (özelliği saz eşliğiyle de icra edilebilmesidir) a) Usulsüz okunanlar: Na't-i Peygamberi ve Durak b) Usullü okunanlar: Ayin-i Şerif (Mevlevi), Ayn-i Cem ve Nefesler (Bektaşi) ve Zikir İlahileri (Arapça güfteli olanlarına Şuğl denir) C. Hem camide, hem tekkede okunan dini müzik formlarıa).Usulsüz okunanlar: Kur'an-ı Kerim ve Mevlid-i Şerif b) Usullü okunanlar: Her türlü ilahiler c) Kısmen usullü, kısmen usulsüz okunan : Miraciyye gibi. II. Dindışı Müzik Formları A. Askeri müzik B. Klasik Müzik l. Söz Müziği a ) Usulsüz okunan: Gazel.— Bir ses Sanatkarının belli bir güfte üzerine yaptığı irticali beste, Tınısı güzel olmakla birlikte genişliği de uygun olacak b.l ) Usullü büyük formlar: Kar.— Klasik fasılda Peşrev 'den sonra okunur. Özelliği: güftesinin Farsça oluşu, büyük ve küçük usullerle bestelenebilmesi, usul değişikliği yapılabilmesi ve adeten uzun bir Terennüm (s. b.) bölümüyle başlamasıdır (istisnai olarak Türkçe güfteli Kar'lar da vardır). Beste.— Klasik fasılda Kar varsa ondan, yoksa Peşrev 'den sonra okunur. Terennümler her iki mısrada bir ve uzunca tutulmuşsa, formun adına nakış kelimesi ilave edilir, ayrıca Şarkı formundaki gibi güfte tekrarı yoktur (bu son iki husus Ağırsemai ve Yürüksemai formu için de geçerlidir). Klasik fasıl uygulamasında I. ve II. Beste olarak (I.'ler II'.lere oranla daha uzun usullerle bestelenmek kaydıyla) kullanılmıştır. Kaynak (Source): Ahmet Say, Müzik Ansiklopedisi, Cilt 2 – 3 Haklar (Rights): (Telif ve kullanım hakları ile ilgili bilgiler.) 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca hazırlanan tüm içeriğin her türlü ortamda umuma arz yetkisi sınırsız süreyle Kültür Turizm Bakanlığına devredilmiştir. Bakanlık sonraki zamanlarda hazırlanan içerikle ilgili düzeltme, ekleme, silme veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Kaynağı Hazırlayan Konu Editörü Proje Yöneticisi Ünüşan KULOĞLU / Süreyya GÜLMEMED Prof. Binnur EKBER