Osmanlı Tarihi

71 4. 2. 1. 12. II. Selim (1566-1574) ve III. Murad (1574-1595) Devirleri Anahtar Kelime: Osmanlı tarihi, Osmanlı devlet teşkilâtı, Osmanlı memleket yönetimi, Toprak yönetimi, Ordu teşkilâtı, Osmanlılar’da eğitim-öğretim, maliye, dil, edebiyat, sanat. Yükselme döneminin padişahlarını aratmakla beraber devrin Sadrazamı Sokullu Mehmed PaĢa ’nın varlığı bu iki hükümdar zamanında da devletin büyüklüğünü devam ettirdi. Kanunî’nin son Sadrazamı Sokullu, ölüm tarihi olan 1579 yılına kadar makamında bırakıldı. Bu devirde yapılan fetihleri şöyle sıralayabiliriz: 1568 tarihinde Piyale PaĢa komutasındaki Türk donanması Sakız Adası ’nı Osmanlı topraklarına kattı. Yine aynı yıl Özdemiroğlu Osman PaĢa ve daha sonra O’nun yerine atanan Koca Sinan PaĢa tarafından Yemen toprakları ülkeye katıldı. Lala Mustafa komutasındaki donanma 1570 yılında Kıbrıs’a çıktı. Bir yıllık bir kuşatmadan sonra 1571 yılında Kıbrıs fethedildi. Kıbrıs’ı kurtarmak isteyen Don Juan komutasındaki bir Haçlı donanması Müezzinzâde Ali PaĢa yönetimindeki Türk donanmasını Ġnebahtı Körfezi ’nde baskına uğratarak yaktı. Bu savaştan yalnızca Uluç Ali Reis kurtulabildi. Sokullu Uluç Ali Reis’e Vezirlik vererek Kaptan-ı Deryalığa atadı. Kılıç Ali PaĢa olarak tarihe geçen bu Türk denizcisi kısa zamanda İnebahtı yenilgisinin acısını unutturdu. 1574 yılında Kaptan-ı Derya Kılıç Ali Paşa ile Koca Sinan Paşa Tunus’u fethettiler. 1577 yılında Cezayir Beylerbeyi Ramazan PaĢa Portekizliler üzerine yürüyerek Vâdi’s-sebil SavaĢı ’nda onları yendi ve Fas Sultanlığı Osmanlı himayesine alındı. Daha sonra Lehistan taht kavgalarına da karışan Türk Devleti, burada Türk yanlısı Baturu ĠĢtevan ’ın Lehistan tahtına çıkmasını sağladı. Böylece 1575 yılında Lehistan da Osmanlı himayesine alınmış oldu. Sokullu ayrıca Don-Volga nehirleri arasında bir kanal açtırarak Asya Türklüğü ile bağlantı kurmak istedi. Ancak bu başarılamadı. 1579 yılında Sokullu bir deli tarafından hançerlenerek öldürüldü. Kaynak (Source): Gazi Ahmet Muhtar Paşa; Anadolu’da Rus Muharebesi, 1876-1877, C. 1 , Haz. Enver Yaşarbaş, İstanbul 1985, s. 294. Gazi Ahmet Muhtar Paşa; Anadolu’da Rus Muharebesi, 1876-1877, C. 2 , Haz. Enver Yaşarbaş, İstanbul 1985, s. 272. Ahmet Refik (Altınay), Lâle Devri , İstanbul-?, s. 120. Yzb. Alâettin-Yzb. Cavit; Ġkinci Viyana Muhasarası, 1683 , İstanbul 1933, s. 28. Anagnostis, Johannes; Selânik (Thessaloniki)’in Son Zaptı Hakkında Bir Tarih Sultan II. Murad Dönemine Ait Bir Bizans Kaynağı) , Haz. Melek Delilbaşı, Ankara 1989, s. XII + 70 + 33 Tıpkı Basım + 8 Fotoğraf. Ankara Meydan Muharebesi (1402) , Ankara 1995, s. 114 + 32 Harita, Kroki ve Resim. Aspinall, C. F.-Oglander; Büyük Harbin Tarihi, Çanakkale Gelibolu Askerî Harekâtı, I. Cilt, Seferin BaĢlangıcından 1915 Mayısına Kadar , Çev. Tahir Tunay, İstanbul 1939, s. VIII + 406 + [I. Cildin Lâhika ve Haritaları, Çev. Yzb. Avni, s. 76] + Haritalar.