Somut Olmayan Kültürel Miras Aktarımında Müze Eğitimi

340 Zeynep Safiye BAKİ NALCIOĞLU T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı sanatlarından Karagöz ve Hacivat’ı oynatan bir hayalî, ebru ya da ıhlamur baskı yapan bir usta, masal anlatan bir ebe ya da köy seyirlik oyunlarını, geleneksel çocuk oyunlarını oynayan bir oyuncu olmalarını sağlayan müze somut olmayan kültürel mirasın canlı bir şekilde yaşatılmasına imkân tanımaktadır. Ayrıca müze, atölye ve eğitim çalışmaları kapsamında da gelenek taşıyıcıları ile katılımcıları buluşturmaktadır. “Geleneksel Akide Şekeri Yapım Atölyesi”, “Masal Anlatım Atöl- yesi”, “Oyuncak Atölyesi”, “Geleneksel Merhem Atölyesi”, “Geleneksel Şerbet Atölyesi”, “Ebru Atölyesi”, “Geleneksel Kutnu Bebek Yapım Atölyesi” ve “Cam Altı Resim Atölyesi” gibi çalışma- larla katılımcıların da yeni üretimler vermesine ve somut olmayan kültürel mirasın sürdürülebilirli- ğinin sağlanmasına destek olmaktadır. “Çiğdem Günü”, “Hıdırellez” ve “Bin Yıllık Gelenek: Aşure” gibi dönemsel etkinliklerle de katılımcıların uygulama örneklerinde yer almasını sağlamaktadır. Müze ayrıca “Duvarsız Derslikler-Okul Dışı Öğrenme Ortamlarının Kullanımı” gibi projeler ile okul dışı eğitime de destek vermektedir. 4-9 Aralık 2017 tarihleri arasında Kore Jeju Adası’nda Değer- lendirme Organı tarafından yapılan toplantının “Sözleşme’nin ve İnsanlığın Somut Olmayan Kül- türel Mirası Temsilî Listesindeki Unsurlarının Günümüzdeki Durumuna İlişkin Taraf Devletlerin Değerlendirme Raporu”nda müzelerin somut olmayan kültürel miras eğitiminde üstlendikleri role örnek olarak Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi verilmiştir (2017: 13-14). Raporda Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesinin yer alması, müzenin dünyadaki görünürlüğü açısından dikkat çekmekte ve müze bu bakımdan Türkiye’de kurulan ya da kurulacak olan somut olmayan kültürel miras müzeleri için de örnek oluşturmaktadır. Müzelerin projeler, katılımlı müze gezileri ve uygulama örnekleri dışında okullarla birlikte çalışabileceği bir diğer yöntem ise öğretim programları ile müze eğitimi çalışmalarının birleş- tirilmesidir. Bu bağlamda Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ’nin okul içi eğitim uygulaması olarak incelenebilecek Halk Kültürü dersi ele alınabilir. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından alınan kararla ilk kez 2006-2007 eğitim-öğretim yılında 6., 7. ve 8. sınıflarda seçmeli ders okutulmaya başlanan halk kültürü dersinin 2017-2018 eğitim öğretim yılından itibaren ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda haftada 2 ders saati olarak okutulması uygulama- sı başlatılmıştır (MEB 2017). Bu ders ile kısa vadede öğrencilerin, halkın değer yargıları, hayatı, dünyayı algılayış biçimi, belli olaylar karsısındaki tavır, tutum ve tepkileri konularında bilgi sahibi olmaları beklendiği bildirilmiştir. Uzun vadede ise dünya genelinde gözlenen ekonomik, politik ve kültürel gelişmelerin yeni bir küresel uygarlığın oluşumunu sağladığı gerçeğinden hareketle bu durum karşısında kendi kültürlerini tanımalarının, tanıtmalarının ve korumalarının amaçlandığına değinilmiştir. Dersin öğrenme alanlarının ise “Halk bilimi”, “Toplumsal uygulamalar”, “Halk sanat- ları”, “Sözlü anlatımlar”, “Halk bilgisi”, “Müzik, oyun, eğlence” ve “Küreselleşme ve halk kültürü” olmak üzere yedi bölümden oluştuğu belirtilmiştir (2006: 6-11). Muhtar Kutlu da “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Eğitime Yönelik İlk Adım: Halk Kültürü Dersi” başlıklı makale- sinde halk kültürü dersinin öğretim programını hazırlayan komisyonun bir yandan Sözleşme ’nin tanımladığı ve ögelerini belirlediği somut olmayan kültürel mirası ders içeriğine (müfredatına) yerleştirdiğine dikkat çekmiştir. Diğer yandan da komisyonun 12–15 yas aralığındaki çocukların eğlenerek, merak ederek ve en önemlisi sorgulayarak öğrenmesini sağlamaya yönelik teknikler/ etkinlikler geliştirmeye özen gösterdiğini ifade etmiştir (2009: 16-17). Dersin öğretim programının görerek ve deneyimleyerek öğrenme açısından yer verdiği etkinliklerden biri de inceleme gezile- ridir. İnceleme gezilerinin içinde müzelere yapılacak ziyaretler de yer almaktadır.