Tokat Mevlevihane Müzesindeki Yazma Eserlerin Serlevha Örneklerinin Türk İslam Tezhip Sanatı Açısından Değerlendirilmesi

132 Dr. Öğr. Gör. Sevda EMLAK T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Sultan Abdulmecit döneminde yenilenmiş ve iki katlı olarak düzenlenmiş olan, Ahşap Mevlevihane XIX. Yüzyıl Barok sanatının Anadolu’daki en güzel örneklerinden biridir. Binanın en görkemli cephesi, ahşap barok motiflerle bezenmiş sütun dizisine sahip ve bütün cephe boyunca uzanan balkonu sebebiyle Bey sokağına bakan cephesidir. Diğer cepheleri ise sade bir ihtişama sahiptir. Mevlevihane’nin alt katı genişçe bir sofadan geçilen dört odadan oluşmaktadır. Sofanın hemen sağında görkemli tavan göbeği ve kitaplığı (yazma eserler bölümü) ile diğer odalardan farklı, Şeyhin misafirlerini kabul ettiği baş oda bulunmaktadır (Çubuk, Şahin, Akdağlı, Kılıç, Çevik, Ertürk, Özyer, Dere, Altunsoy, Duyum, Sürener, Demirci, 2011: s. 83, Günesen, Erdem, Pazarlı, 2002: s. 195, Akyüz, Kahraman, Adıgüzel, Yetişkin, Anaç, İçen, Işıdan, Teksari, 2010: s. 85). Mevlevihanede yazma eserlerin teşir edildiği baş odada bulunan 60-00196, 60-00253, 60- 00242 envanter kayıtlı eserlerin serlevha örnekleri çalışma konusu olarak belirlenmiştir. Serlevha tezhiplerinden, eserlerin dönemsel özellikleri belirlenmeye çalışılmış, tasarım olguları ele alınmış ve renk değerlendirmeleri yapılarak tezyinatları hakkında bilgi verilmiştir. Serlevha tezhipleri dönemlere göre özellikle Mushaf-ı şeriflerde farklı üsluplarla geliştir- ilmiş ve zengin örneklerle ortaya konulmuştur. Serlevhalar dikdörtgen veya kubbeli formlarda, karşılıklı tezhiplenmiş sayfalarda yapılan süslemelerdir. Serlevha tezhibi genel olarak Kur’an-ı Kerimlerde Fatiha ve Bakara suresinin yer aldığı karşılıklı sayfalarda veya mesnevi gibi yazma eserlerin baş ve bölüm başlarında görülür (Duran, 2009: 567,569). Tokat Mevlevihane Müzesindeki 60-00196, 60-00253, 60-00242 env. numaralı eserlerin serlevha özellikleri incelendiğinde; Marifetname (env. 60-00242) Resim 1. Marifetname’nin Cildi