Tüketim Kültürü Bağlamında Düşünen İnsandan Tüketen İnsana

285 TÜKETİM KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA DÜŞÜNEN İNSANDAN TÜKETEN İNSANA Prof. Dr. Mustafa SEVER Giriş Tüm canlıların olduğu gibi, insanın da hayatiyetini devam ettirmesi, maddî veya manevî çeşitli ihtiyaçlarını karşılamasına bağlıdır. İnsanın insan olarak varlığını sürdürmesi, çevresinde güven içinde yaşaması ve dolayısıyla huzur ve mutluluğu, ihtiyaçlarının karşılanması ölçüsünde- dir. Bir şeyleri edinme, sahip olma, tüketme düşüncesiyle satın alma kişide özgürlük, farklılık, top- lumda üst bir statü elde etme isteklerini de tatmin eder; ancak burada insanın ihtiyaçlarının neler olup olmadığı sorusu gündeme gelir. Yaşanılan ülkenin ve dolayısıyla ülke bireylerinin ekonomik ve teknolojik açıdan güçlülük-güçsüzlük bağlamında durumu, ihtiyaçların karşılanıp karşılanma- masında önemlidir. İhtiyaçları temel, gerekli, gerçek ihtiyaçlar ve yapay ihtiyaçlar olarak ikiye ayırmak müm- kündür. Gerçek, temel ihtiyaçlar insanların hayatlarını devam ettirebilmek için beslenme, barın- ma, giyim gibi gerekli, olmazsa olmaz ihtiyaçlardır. Yapay ihtiyaçlar ise, karşılanmadığında insa- nın hayatını etkilemeyen, olmasa da olur türünden ihtiyaçlardır. Yaşanılan çağda teknolojinin ve dolayısıyla teknolojik ürünlerin sınır tanımaz bir hızla yaygınlaşmasına paralel olarak ihtiyaçlar da gerçek olmaktan çok yapay ihtiyaçlar olarak gündemdeki yerlerini almakta, dahası ihtiyaçların yapaylığı bir yana bir de “lüks ihtiyaçlar” söz konusu olmaktadır. Özünde yapay ihtiyaç olan lüks ihtiyaçlar, ülkenin ekonomik ve teknolojik gelişmişliğine, güçlülüğüne ya da geriliğine, yoksul- luğuna; bireyin toplumsal statüsüne, ekonomik durumuna göre değişkenlik, görecelilik özelliği