Tunç Çağları

1.5.2.1.3. Dil Anahtar Kelimeler: Asur Ticaret Kolonileri Çağı, Kültepe, Kaniş-Karumu, Asurca, Nassili Mezopotamya ile Anadolu arasında gelişen ticari ve siyasi ilişkilerden dolayı, Mezopotamya’da yaklaşık olarak bin seneden beri kullanılmakta olan çivi yazısı, M.Ö. II. binyılın başında Anadolu’ya gelmiştir. Böylelikle Anadolu tarihi çağlara girmiştir. Anadolulu halkın zaman içinde Asur dili ve çivi yazısını öğrendikleri anlaşılmaktadır. Ayrıca metinlerde geçen “targumannum” “tercüman” ve “rabi targumannum” "tercümanların amiri” gibi meslek adlarından, farklı dillerde konuşan halkların birbiriyle antlaşmalarında yardımcı olan bir meslek grubunun varlığını da öğreniyoruz. Okuma yazma bilmeyen kişilerin ihtiyacını katiplerin karşıladığı da bilinmektedir. Ancak, Kaniş-Karumu’nda keşfedilmiş okul eksersiz metinlerinin varlığı, Eski Assurca çivi yazısının Anadolu’da da öğretildiğini kanıtlar. Kültepe-Kaniš’te yapılan kazılarda bugüne değin 23 bin civarında, Akadcanın eski Assur lehçesi ile yazılmış olan tablet ve zarf bulunmuştur. Bunların büyük bir çoğunluğu Karum II. katta, 500 kadarı da Ib katında keşfedilmiştir. Bir kısmı çeşitli yollarla dünya müzelerine dağılmış olan tabletlerin, büyük bir çoğunluğu Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesinde korunmaktadır. Kültepe’de bulunan tabletler yerli halkın dini, sosyal, siyasi ve edebi hayatına ilişkin çok ayrıntılı bilgi vermez. Fakat bazı tabletler, bu dönemde konuşulmuş diller hakkında bilgi edinmemizi sağlamaktadır. Çivi yazılı belgelerde, Sami diller grubuna giren Asurca’nın dışında, Hint-avrupa dillerinden Hititçe ve Luvice’nin yanında, bu iki gruba da dahil olmayan Hattice ve Hurrice tanrı, şahıs ve yer adları vardır. Bunlar, bu dönemde Anadolu’ya farklı dilleri konuşan kavimlerin yerleşmiş olduğunu kanıtlamaktadır. Kaniş/Neşa ilk Hitit başkenti olmasının yanında, Hitit diline de adını vermiştir; Hititliler kendi dillerini başkentin adına atıfla Naššili olarak adlandırmışlardır. Foto 1 : Kültepe’den bir zarf üzerinde Eski Babil ve Eski Asur üsluplarındaki silindir mühür baskıları (Özgüç, T., Kültepe Kaniš/Neša ,S 258 ,2005)