Türk Halk Kültürü Bağlamında Sosyal Medya

34 Ahmet Serdar ARSLAN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı nark vd. (2009: 158) ise sosyal medyanın internetin insan belleğinde var ettiği anonimlik olgusunu bilinirliğe bıraktırdığı görüşündedir. Esasen her iki olgu da kendi bağlamında geçerlidir çünkü sosyal medya kullanıcıları bilinirliği ön planda tutmaktadır öte yandan içerik çoğu kez anonim olarak yeniden üretilmektedir. Bu durum özden ziyade paylaşıma odaklanılmasının ve tüketim çılgınlığının bir diğer kanıtıdır. Bilinirlik olgusu ise bir diğer önemli olguyu tetiklemektedir. Mahre- miyet olarak ele alınan bu olgu, genellikle mimarî ve sınırlı bir mekân çerçevesinde ele alınmakta- dır. 3 Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla kamuya mahrum edilen kişisel bölgeler, internet halkına açık hâle gelmektedir. Öyle ki bugün sosyal medya üzerinde ev ortamında çekindiğimiz fotoğraf- larımız sadece bizim paylaşıma açmayı istediğimiz odak noktasını değil aynı zamanda evimizin dizaynı, oturma grubumuzun rengi, evimizde kullandığımız eşyalar vb. gibi daha birçok (kültürel) bilgiyi paylaşılan kişilere sunmaktadır. Sosyal medya ortamlarında Türk kamu veya özel sektör kuruluşlarının en önemli güvenlik sorusu olarak bugün bile geçerli olan anne kızlık soyadını, kullanıcılar aile büyüklerini bir resimde etiketleyerek veya ondan bahsederek kötü niyetli kişilerin paylaşımına açmaktadırlar. Bu noktada kısaca bahsetmek gerekirse yapılan resmî uyarılardan edindiğimiz çıkarım sonucunda sosyal medya ortamındaki dolandırıcıların birçoğunu paylaşımcı olan kullanıcı kendi üstüne çekmektedir. Ortaya atılan “Berner Konvansiyonu uyarınca Facebo- ok’un yeni kullanım koşullarına cevaben, tarafıma ait her tür kişisel bilgi, görsel, karikatür, resim, fotoğraf ve videonun telif hakkının bana ait olduğunu beyan ederim. Bunların ticari kullanımı için daima benim onayım gerekli olacaktır!” 4 gibi bir iletiyi paylaşanlar, aynı zamanda dolandırıcıla- rın hedef kitlesi haline dönüşebilirler. Keza paylaşım yapılan bir iletinin izinin, kimin ve kimlerin arkadaşları/ takipçileri tarafından paylaşıldığının tespit edilmesi kolay olduğundan kötü niyetli kişiler öncelikle ortaya attıkları yalan haberlere inanan kullanıcıları gözüne kestirerek özellikle o profil kullanıcılarını hedef görebilmektedir. 5 Bu durum aynı zamanda internet kullanıcılarında bir- takım psikolojik korkuları da beraberinde getirmektedir. Ünal (2016: 35) bunları siber bağımlılık, güvenlik paranoyası, internet ortamında yapılan sohbetlerin izlenmesi, gözetle(n)me algısı, takip edilme, dijital fişleme, uygunsuzluk, müstehcenlik, kumar, uyuşturucu, dijital terör, siber suçlar, sanal para, hatalı para transferi, para transferlerinden gecikmeler, virüsler, program kırma, şifre kırma, şifreler için ağ trafiğini gözetleme, bilgileri ve şifreleri herkese açma, sistemi ele geçirme, filtreleme, bloklama, sansür vb. olarak sıralamaktadır. Bütün bu olguların temelinde güvenlik ve güvensizlik duygusu yatmaktadır. Binark’ın (2009: 44-56) Facebook’un kullanım amaçları olarak yer verdiği maddeler ge- nel olarak sosyal medyanın da kullanım amaçlarını oluşturmaktadır. Bunlar; arkadaş bulma, denetim ve gözetim, video, resim, fotoğraf, müzik, fikir paylaşımı, oyun oynamak, örgütlenme, e-ticaret, cinsellik ve ihbar amaçlı vb. olarak sıralayabiliriz. Bu amaçlar kullanıcının niyet ve gö- zettiği ihtiyaca göre popüler olma hevesi, mizah veya eğlence vb. gibi yönlerden arttırılabilir. Öte yandan sosyal medyanın kontrol edilebilirliğini, kullanım amacını veya sosyal yaşam kurallarının belirleyiciliğini ve yürütücülüğünü site yöneticileri üstlenmektedir. Belirlenen yasal çerçeve içeri- sinde site yöneticisi sitede var olan bütün içeriği yönetmeye muktedirdir. Dolayısıyla site yönetici- lerinden toplumsal sorumluluk anlayışı çerçevesinde bir tür etik tutum talep edilmektedir (Binark 3  Konu hakkında daha detaylı bilgi için Beatriz Colomina’nın “Mahrumiyet ve Kamusallık” isimli kitabına bakılabilir: Colomina, Beatriz. (2011). Mahrumiyet ve Kamusallık. İstanbul: Metis. 4  “Ekşi Sözlük”, https://eksisozluk.com/berner-konvansiyonu--3628654?p=1, E.T. 23.11. 2017. 5 “Milliyet Haber”, http://www.milliyet.com.tr/dolandiricilarin-yeni-tuzagi-resmi-genelge-bursa-yerelha- ber-1465437/, E.T. 12.12. 2017