Türk Dünyası Halk Çalgıları Orkestraları

298 Doç. Dr. Timur VURAL T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Resim 9. “Kıl Saha” Saha Geleneksel Enstrümanları Topluluğu ( Томская , 2016: 2) Saha Özerk Cumhuriyeti, Türk kültürüne ait kadim geleneklerin araştırılmasında önemli bir hareket noktasıdır. Bilindiği üzere kışları şehir merkezinde eksi 71 santigrat derecenin ölçül- düğü Saha Yeri, dünya üzerinde yerleşik insan yaşamı olan en soğuk bölgedir. Bu topraklarda hayatın bir derin dondurucuda saklanmış gibi kaldığını söylemek pekte yanlış olmayacaktır. Halk çalgıları orkestraları ise 1992 yılı sonrası gün yüzüne çıkmış kıymetli bir elmas gibi ışıldamakta- dır. Günümüze kadar önemli çalışmaların gözlendiği Saha Orkestrası yaptığımız görüşmelerden anlaşıldığı üzere Devlet desteğinden kademe kademe uzaklaştırılmakta bir kısım sanatçıları ise işlerinden atılarak kadrolar daraltılmaktadır. c. Tuva Cumhuriyeti Ulusal Halk Çalgıları Orkestrası 06 Ağustos 2017 günü zorlu bir yolculuk sonrasında Tuva’nın başkenti Kızıl’a ulaştık. Burada bizi Tuva Halk Edebiyatı Doçenti Margarita Kuunga karşıladı. Kızıl, Çadaana ve Turan illerinde dokuz gün süren çalışmalarımız sırasında Tuva Ulusal Orkestrası’na yönelik birçok tes- pitimiz olmuştur. Bütçesi büyük oranda merkezi hükümetin katkılarına bağlı olan bu ülkede nü- fusun %77’si (235.313) Tuva Türküdür. Tuva Cumhuriyeti Türk nüfusu yoğunluğu açısından tüm Sibirya Türk toplulukları arasında ilk sıradadır. Tuva topraklarının hava şartlarından ötürü bereketsiz olması ve her türlü petrol kayna- ğından mahrum olması bu devleti Rus baskılarından uzak tutmuştur. 1944 yılında Sovyetler Bir- liği’ne bağlanan bu ülke önceki yüzyıllar içinde dönem dönem Moğolistan ve Çin’in hâkimiyeti altına girmiştir. Tuva halkının dili, yaşayışı ve kültürleri büyük oranda Anadolu Türkleri ile ben- zerlikler göstermektedir. Müzikleri ve Halk Çalgıları orkestralarına gelindiğindeyse oldukça farklı bir tablo karşımıza çıkmaktadır. Tuva ili, dünya çapında büyük bir üne sahip olan halk çalgıları orkestrası ve hömey ismi verilen geleneksel söyleme şekline sahiptir.