Türk Halk Edebiyatı

42 Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı de o kabul etmez, bunun üzerine şehzadenin “Eğil kavağım (selvim) eğil.” demesiyle kavak (selvi) eğilir, şehzade de kızı alarak babasının evine gider: “Oğlum ata hakkımı sana helal ederim; git bacını öldür. Gömleğini kanına batır, bana getir. Yoksa ben o memlekete ayak basmam.” Kızın kardeşi gelir, uçtan, bucaktan sorar, hep derler ki: “Biz o kızın kapıdan dışarı çıktığını görmedik.” Delikanlı bacısına bir düşmanlık yapıldığını anlar. Bacısına: “Haydi der, babamıza karşı gidelim.” “Olur ağabey.” der, mantosunu giyip yola düşerler, memleketlerinden çıkarlar, ormanlık bir yere gelince, delikanlı kardeşine durumu anlatır: “Bacım, durum böyle böyle, senin başına bir iş gelmiş, babam senin ölmeni istedi. Göm- leğini çıkart, ver bana, sen de babamın evine gitme. Allah’ın memleketi çok. Ölmektense birinde yaşa, daha iyi.” Kız ağlayarak gömleğini çıkartır. Kardeşi tuttuğu bir kuşu kesip kanı ile kızın gömleğini boyar. Kızı orada bırakıp babasının yanına gider.” (Sakaoğlu 1973: 558). Görüldüğü gibi bu masal, iki ana motif üzerine kurulmuş olup birincisi “Ölüm sembolü kanlı gömlek” , ikincisi ise “Eğil kavağım, eğil.” denildiği vakit kavağın eğilmesidir. Ayrıca baba, anne ve oğulun hacca gitmesi de İslam’ın temel şartlarından birisidir. “Ölüm sembolü kanlı gömlek” moti- finin ilk örneği ise Yakup Peygamber’in oğlu Yusuf’un hayatında karşımıza çıkmakta olup kökeni semavi dinlere Allah tarafından indirilen bütün kitaplarda bulunmaktadır. Bu motif, destandan bu yana hemen hemen bütün halk anlatmalarında ortaktır. (Daşdemir 2012). Yukarıda da belirttiği- miz gibi motifin aslı dinî olup Kur’an-ı Kerim’deki şekli aşağıdadır: “Dediler ki: Ey babamız! Biz gittik yarış yapıyorduk, Yusuf’u da eşyamızın yanında bırak- mıştık. Bir de baktık ki onu kurt yemiş! Şimdi ne kadar doğru söylesek de bize sen inanmazsın!” (Yusuf suresi, 17. Âyet) “Bir de gömleğinin üzerine sürülmüş yalan bir kan ile geldiler. Babaları: “Hayır, nefisleriniz sizi aldatıp bu işe sevk etmiş; artık bana düşen güzel bir sabırdır. Sizin bu saydıklarınıza karşı, yardımına sığınacak Allah’tır.” dedi. (Yusuf Suresi, 18. Âyet) “Eğil kavağım, eğil” denilmesi üzerine kavağın eğilmesi bir efsane motifi olup kökeni Kur’an-ı Kerim’de Allah, “Görmez misin ki, göklerde olanlar ve yerde olanlar, güneş, ay, yıldızlar, dağlar, hayvanlar ve insanların birçoğu Allah’a secde ediyor; birçoğunun üzerine de azap halk olmuştur. Allah kimi hor ve hakir kılarsa artık onu değerli kılacak bir kimse yoktur. Şüphesiz Allah