Türk Halk Edebiyatı

43 Masalların Kökeni Meselesi Üzerine Bazı Görüşler Türk Halk Edebiyatı dilediğini yapar.” (Hac Suresi, 22/18) ve “Göklerde ve yerde bulunanların hepsi, ister istemez Allah’a secde ederler.” (Ra’d Suresi, 133/15 Âyet) buyurmuştur. Aslında bu motif daha çok bir efsane motifi olup konu meslektaşımız Ali Duymaz tarafından etraflı şekilde değerlendirilmiştir (Duymaz 2014: 289). Bu sebepten detaya girmek istemiyoruz. Bu iki ana motiften hareketle “Helvacı Güzeli” adıyla bilinen masalın kökeni yukarıda say- dığımız masal araştırıcılarının hiç birinin sınıflamasında yoktur. O zaman dördüncü bir seçeneğin eklenmesi gerekmiyor mu? 3. Bir Şeyin Giyilmesi Üzerine Görünmez Olma Motifi Türk masalarında kahraman daha çok başına giydiği bir giysi (şapka, fes, külah, vb.) ile görünmez olur. Şimdiye kadar bu saydıklarımız büyü (sihir)’e bağlanıp, olağanüstü giyecek ola- rak değerlendirilmiştir. Ancak âyetlere bakılmamıştır: “Sonra Allah, sükûnet ve rahmetini Resûlü ile mü’minlerin üzerine indirdi. Görmediğiniz (meleklerden) askerler indirdi de, küfredenleri azaba çekti. İşte kâfirlerin azabı budur.” (Tevbe Suresi 26. Âyet) “Eğer siz ona (Peygamberlerime) yardım etmezseniz (biliyorsunuz ya) vaktiyle Allah ona yardım etti (yine de eder.). Hani küfredenler onu (Mekke’den) çıkardıkları vakit, ikinin ikincisi idi. Mağarada idiler. O vakit Peygamber, arkadaşına (Ebu Bekir’e), “Üzülme! Çünkü Allah bizimle beraberdi!” diyordu. Nihayet Allah onun üzerine huzur ve sükûnetini indirdi ve onu görmediğiniz birtakım askerlerle, kuvvetlendirdi. Böylece küfredenlerin kelimesini (şirk davasını) en alçak, Al- lah’ın kelimesini (tevhidi) ise en yüksek yaptı. Allah güçlüdür, hikmet sahibidir . (Tevbe Suresi 40. Âyet) Dikkat edilirse, her iki âyette de gözle görülmeyen askerlerden söz edilmiştir ki bunlar masallarda geçen “görünmezlik” motifinin temel kaynağı olarak düşünülebilir. 4. Çeşitli Karakter Özelliklerinden Kibir ve Mütevazılık Motifi Kibirli insanların yerildiği veya cezalandırıldığı, mütevazı insanların ise çeşitli şekillerde ödüllendirildiği masallardaki bu motifin kökeni de Araf Suresinde geçen 13. ve 75. Âyetlerdir. Kibir, Nisa Suresi, 36, 172, 173.; Nahl Suresi, 23-29.; İsra 38; Secde, 15.; Zümer Suresi, 60-72.; Mümin Suresi 35-76. Âyetlerde şu şekilde geçmektedir: “Allah, ‘Şimdi in aşağı oradan. Çünkü senin orada büyüklük taslamak haddine değil! He- men çık! Çünkü sen aşağılıklardansın’ dedi.” (A’râf Suresi, 13. Âyet). “Kavminin büyüklük taslayan ileri gelenleri, küçük görülüp ezilen inanmışlara, ‘Siz, Sa- lih’in, Rabbi tarafından gönderilmiş bir peygamber olduğunu (sahiden) biliyor musunuz?’ dediler. Onlar da, ‘Biz şüphesiz onunla gönderilene inananlarız’ dediler.” (A’râf Suresi, 75 Âyet). “Onlar ki, kendilerine gelmiş bir hüccet olmaks ızın Allah’ın â yetleri hakkında mücadele ederler. Bu hem Allah, hem iman edenler katında büyük buğzu (mucib olur). İşte Allah her kibir-