Türk Halk Edebiyatı

75 DİYALE İLİNE BAĞLI KIZLARBAT NAHİYESİNDE TÜRKMEN HALK EDEBİYATI ÖRNEKLERİNİN İNCELENMESİ Doç. Dr. Necdet Yaşar BAYATLI 1 Giriş Bağdat’ın kuzeydoğusunda yer alan Diyale ilinin Hanekin ilçesine bağlı Kızlarbat veya halkı arasında telaffuz edilen şekliyle Kızrabat nahiyesi önemli bir Türkmen yerleşim birimi olma- sına rağmen günümüze kadar üzerinde çok az durulmuştur. Bu önemli Türkmen nahiyesinin adı Saddam Hüseyin›in başında olduğu Baas rejimi tarafından el-Sadiye ile değiştirilmiş ve çeşitli asimile yollarına başvurularak demografisi değiştirilmeye çalışılmıştır. Ancak nahiyede yaşayan Türkmenler günümüze kadar varlıklarını, dillerini, kültürlerini ve milli kimliklerini muhafaza etmiş durumdadırlar. Hatta farklı il ve ilçelerden getirilen ve nahiyeye yerleştirilen diğer etnik gruplar, bir süre sonra çoğunluğu teşkil eden Türkmenlerden nahiyede konuşulan Türkmen ağzını öğrenip konuşmaya başlarlar. Başkent Bağdat’tan 164, Diyale’nin merkezi Bakuba’dan 70 kilometre uzakta olan Kız- larbat nahiyesinin asıl adının nereden geldiğine dair yaygın olarak halk arasında dilden dile şöyle bir rivayet anlatılmaktadır. Nahiye sakinlerinden yedi genç kız, nahiyede akmakta olan Himrin/Diyale nehrine elbi- se yıkamaya gidince suya düşer ve boğulurlar. Orada bulunanlar “Kızlar battı, kızlar battı” diye bağırmaya başlar. Kızlar battı ifadesi gün geçtikte nahiye isimi olur ve Kızlarbat/Kızrabat şeklini alır. 1  Bağdat Üniversitesi- Diller Fakültesi Türk Dili Bölümü Öğretim Üyesi.