Türk Halk Edebiyatı

97 Kırgız Halk Kültüründe Beyaz (Ak) Renk Türk Halk Edebiyatı 2.1.1. Ak Saçuu “Ak Saçmak” Boz üyün dikildiği yerde yılan görülünce yapılan bir uygulamadır. Yılana iyi muamele ya- pacaklarının bir kanıtı olarak Kırgızlar boz üyün etrafına süt veya ayran saçarlar (Akmatova, 2011: 13). İnanışa göre sütün ve ayranın beyaz rengi yılana insanların iyi niyetini bildirecektir. 2.1.2. Ak Cooluk Saluu “Beyaz Başörtüsü Örtme” Kırgız kültürü içerisinde evlenecek yaşta oğlu olan annenin, gelini için beyaz başörtüsü ayırdığı ve daha sonrasında bu başörtüsünü gelinine örttüğü görülür. Bu beyaz başörtüsü oğlan evinin kıza ak niyetini bildirmede bir göstergedir. Erkeğin evine gelip köşeye oturtulan geline beyaz başörtüsü örtülür. Beyaz renk niyetin temizliğini sembolize eder yani nikâhın niyetinin ak olduğunu göstermek içindir. Beyaz başörtüsü ile geline, erkek evinde onun için iyi dileklerde bulunulduğu anlatılır. Erkek evinin de gelinden beklentileri vardır. Beyaz başörtüsüyle erkek evi gelinlerinin ak gönüllü olmasını dilemektedir. Beyaz başörtüsü erkek evinin iyi niyeti ve nikâhın aklığıdır. 2.1.3. Ak Süt / Ayran/ Kımız İkram Etme Kırgızlar beyaz renkteki içecekleri ak olarak isimlendirmektedirler. Süt, ayran, kımız bunlar beyaz renklidirler ve renklerinden dolayı iyi niyet bildirirler. Kırgız halk kültürü içerisinde ev sahi- binin davetsiz gelen misafire iyi niyetini göstermek için yaptığı bir uygulamadır. Ev sahibi gelen misafirine süt, ayran, kaymak ikramında bulunarak misafire iyi niyetini göstermiş olur (Tilekeyeva, 2015: 10). 2.2. Geçiş Dönemi Ritüellerinde Beyaz Renk Ak rengin çocukla ilgili uygulamalarda ve ritüellerde yer aldığı görülür. Kırgızların beşik toyu adını verdikleri ritüelde çocuğa edilen duada beyaz renk geçmektedir. Bu duada hem çocuk hem de yatırıldığı beşik ak olarak nitelendirilmektedir. Kırgızların saf ve temiz çocuğa onun an- neden sonra gönül rahatlığıyla bıraktıkları beşiğe ak derken saflık, temizlik kutsallık yükledikleri görülmektedir: Ööbay ööbay ak bala, Ööbay ööbay ak balam Ak beşikke cat bala Ak beşikte yat balam Beşigin keptüü bolsun ( Akmataliev, 2002: 24). Beşiğin tam olsun Çocuğun kırkını çıkarma uygulamasında edilen duada da beyaz renk şu şekilde geç- mektedir: Aksakalduu abışka bolgula Ak sakallı yaşlı ol Ak saamayluu baybiçe bolgula Ak nakışlı baybiçe ol Ak rengin evlilikle ilgili uygulamalarda gelinle alakalı olarak kullanıldığı görülür. Erkeğin evine gelip köşeye oturtulan geline beyaz başörtüsü örtülür. Beyaz başörtüsü ile geline, erkek evinde onun için iyi dileklerde bulunulduğu anlatılır. Evlilikle ilgili bu uygulamada beyaz renk hem