Türk Halk Edebiyatı

98 Dr. İlknur BAYRAK İŞCANOĞLU T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı saflığı hem de iyi niyeti açıklamaktadır. Ölümle ilgili uygulamalarda da ölü yıkandıktan sonra beyaz bir kumaşla kefenlenir ( Çele- bi, :27) Ayrıca Kırgızların yas alameti olarak ölünün ardından bir yıl boyunca karalar giydikleri de bilinir. Bir yılın sonunda ölü aşı verilince akrabalar ölen kişinin yakınına beyaz kıyafetler getiriler ki bu durum yasın bittiğini gösterir ( Çelebi, 2006: 30). 2.3. Ak Gönlün Sandığını Açmak Göçebe Kırgız yaşamında Kırgız halkının ne kadar cömert olduğunu gösteren bir uygu- lamadır. Göçebe hayatta nadir olarak bulunan eşyaların ortak kullanımıyla ilgili olan bu gele- nekte, nadir olarak bulunan eşyaya ihtiyacı olan kişi, eşya sahibinin isteğini reddetmemesi için kalabalıkta herkesin içerisinde eşya sahibinin adını söyleyerek ve ona hitap ederek: “Ben sana geldim, ak gönlünün sandığını aç.” der. Bu sözden sonra eşya sahibinin eşyayı vermemesi gibi bir durum söz konusu olamaz ( Akmatova, 2011: 21). Bu gelenekte gönül ak renk ile nitelen- dirilmiştir. Ak sözcüğü burada iyi niyetli, temiz anlamlarına gelmektedir. Kırgızlarda ak gönüllü olmak önemli bir erdemdir. Hatta bu durumu açıklayan “ Ak könüldün atı arıbayt, atı arısa da özü carıbayt.” (Ak gönlün atı yorulmaz, atı yorulsa da kendisi(nin) içi rahat etmez.) şeklindeki atasözü de Kırgız halk kültüründe ak gönüllüğün ne demek olduğunu açıklamaktadır. 3. Edebî Mahiyetteki Halk Kültürü Unsurlarında Beyaz Renk 3.1. Kırgız Bilmecelerinde Beyaz Renk Kırgız bilmeceleri içerisinde beyaz rengin genellikle ilgili olduğu eşya ile birlikte kullanıldığı görülmüştür. Bilmecelerde kar, pamuk, yumurta, saksağan, kaz, kımız, süt, şeker kalpak… gibi beyaz renkteki yiyecekler, içecekler, kıyafetler, hayvanlar, vb. beyaz renk kullanılmıştır: Cevabın kımız olduğu bir bilmecede: Appak suusun kandırat, Bembeyaz suyun sakinlik verir, Açkıl, betin albırat. Ekşiliğin, yüzü alevlendirir. Arak dep ayta körbögün İçki diye söyleyip görmeyin Darılıkka al carayt İlaç ( olarak) iyi gelir (Akmataliev, 2002: 90). Cevabın pamuk olduğu bir başka bilmecede de : Undan ak, Kardan cumşak şeklinde de beyaz renk geçmektedir. (Akmataliev, 2002: 69)