Yörük Kültüründe Meydana Gelen Değişmeler

488 Prof. Dr. Metin ÖZKUL - Âdem ÖTER T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı lecek husus da besiciliği yapılan hayvan türlerindeki değişimdir. Yörükler geleneksel yaşamların- da ağırlıklı olarak kıl keçisi başta olmak üzere küçükbaş hayvan sürülerinin besiciliğini yaparlar- ken, konargöçer yaşamı bıraktıktan sonra önemli bir kısmı büyükbaş hayvan besiciliği yapmaya başlamışlardır. Denek grubumuzda 100 adetin üzerinde küçükbaş hayvanı olan ve geleneksel yaşamdaki gibi sürü besiciliği yapan 11 kişi (%12,2) bulunmaktadır. Diğerleri içinde 1-50 arası küçükbaş hayvanı olan 11 kişi (%12,2), 50-100 arası 4 kişi (%4,4) bulunmaktadır. Geriye kalan 64 kişi (%71,1) küçükbaş hayvan besiciliğini bırakmıştır. Büyükbaş hayvan besiciliği ekonomik gelirin sürdürülmesinin yanında fazla emek harcamayı gerektirmediği için tercih edilmektedir. Yarı konargöçer yaşam süren Yörükler arasında küçükbaş hayvancılığı ilk bırakma 1950- 1954 yılları arasında başlamıştır. Bu tarihler Yörüklere yönelik Cumhuriyet Türkiye’sinde devletin uyguladığı en önemli iskân politikasının başladığı dönemdir. Araştırmamıza katılan yarı konar- göçer Yörükler en fazla 1985-1994 yıllarında küçükbaş hayvancılığı bırakmışlardır (%23,3). En son bırakma ise 2010-2014 yıllarında gerçekleşmiştir. Bırakma nedenleri arasında en önemlisi; ailelerin küçülmesi, genç neslin eğitim yoluyla ulaşılan mesleklere yönelerek şehre göç etmesi gösterilmektedir. Öte yandan sürülerin otlayacağı meraların küçülmesi, orman kanunu gereği yapılan sınırlandırmalar, mermer ocakçılığının dağlık bölgelerde yaygınlaşması gibi nedenler de sürü besiciliğinin bırakılmasında rol oynayan diğer nedenler arasında sayılmaktadır. Görüşülenlerden hayvancılık yapan 54 kişiden %37’si hayvancılık için yaylaya çıkarken, %63’ü günümüzde hayvancılık için yaylaya çıkmamaktadır. Araştırmamızda Aksu Başpınar yay- lasına yaylalamaya gelen fakat Serik’in köyünde hayvancılık yapan iki kişi bulunmaktadır. Önce- den hayvancılık için Anamas yaylalarını tercih eden bu Yörükler günümüzde köylerinde büyük baş hayvan yetiştirmeye başladıkları için hayvanlarını akraba ya da komşularına emanet ede- rek kendileri tatil/dinlenme maksatlı olarak eski yayla yurtlarına yaylalamak için çıkmaktadırlar. Şehirde yaşayanlarda ise gerek hayvancılık gerekse tatil yapmaya yönelik olarak yaylaklara çık- ma alışkanlığı hemen hemen hiç kalmamıştır. Aşağıdaki tablo Yörüklerin faal olarak sürü besicili- ği yaptıkları ve bugün bir kısmının sadece tatil amaçlı çıktıkları yaylakları göstermektedir.